Journal of Agricultural Science and Sustainable Production (Oct 2019)
الگویی برای سنجش پایداری کشاورزی با استفاده از شاخصهای ترکیبی فازی (مطالعه موردی: استان کرمان)
Abstract
مطالعه حاضر با پیشنهاد روش جدیدی برای ساخت شاخصهای ترکیبی پایداری سعی کرده است تا با بهبود ویژگیهای این نوع شاخصها به پیشرفت این شاخه از علم کمک نماید. برای نشان دادن قابلیتهای روش پیشنهادی در عمل، کاربردی از آن برای ارزیابی سطوح پایداری کشاورزی در جنوب شرقی ایران (استان کرمان) ارائه شده است. بدین منظور، شاخصهای پایهای در سه بعد پایداری (اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی) برای شهرستانهای منتخب استان، بر اساس مرور منابع و نظرات پنل 15 نفره خبرگان دانشگاهی، انتخاب شده و با استفاده از دادهها و اطلاعات عمدتا جمعآوری شده از سرشماری عمومی کشاورزی سال 1393 و سالنامه آماری 1394 استان کرمان، محاسبه و سپس نرمال شدند. آنگاه، با استفاده از رهیافت مقایسات زوجی فازی، ترجیحات جامعه برای اهمیتهای نسبی شاخصها بر اساس پرسشنامههایی که به همین منظور طراحی و توسط پنل مذکور تکمیل شدند، به صورت وزنهایی وارد توابع مجموعسازی گشتند. خروجی این روش، شاخصهای ترکیبی اقتصادی، اجتماعی، زیستمحیطی و کل پایداری برای هر یک از شهرستانها بود، که با استفاده از آنها شهرستانهای مورد مطالعه بر اساس سطوح نسبی پایداری، رتبهبندی شدند. همچنین وضعیت پایداری منطقه در هر یک از سه بعد مذکور و به صورت فراگیر تعیین شد. نتایج مطالعه حاکی از آن است که روش پیشنهادی قادر است برخی قابلیتهای شاخصهای ترکیبی را در فرآیند ارزیابی پایداری، ارتقا بخشیده و به عنوان ابزاری کاربردی از تصمیمات سیاستی بخش کشاورزی حمایت نماید.