الگوی مکانی و مشخصه‌های ساختاری جنگل‌های راش شرقی در مرحلۀ تحولی بلوغ (مطالعۀ موردی: بخش گرازبن، جنگل خیرود)

Abstract

شناخت ساختار جنگل برای تشخیص پویایی توده، تشریح پایداری اکوسیستم، طراحی طرح‌های مدیریتی مناسب و اقدامات حفاظتی و احیایی مفید است. پژوهش حاضر با هدف اصلی بررسی الگوی مکانی و مشخصه‌های ساختاری جنگل‌های راش (Fagus Orientalis Lipsky) در مرحلۀ تحولی بلوغ با استفاده از قطعات نمونه با مساحت متغیر به انجام رسید. به این منظور با جنگل‌گردشی در پارسل 327 بخش گرازبن جنگل خیرود، یازده قطعه با مساحت و شکل هندسی متغیر که دارای ویژگی‌های مرحلۀ تحولی بلوغ بودند، انتخاب و موقعیت مکانی، قطر و ارتفاع همۀ درختان بزرگ‌تر از 5/7 سانتی‌متر در هر قطعه اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که بیشترین سهم درختان در میان قطعات بررسی‌شده مربوط به طبقات قطری میان‌قطر و قطور بود. همچنین نتایج حاصل از شاخص کلارک و ایوانز و زاویۀ یکنواخت نشان‌دهندۀ پراکنش منظم درختان در همۀ قطعات بررسی‌شده بود. شاخص آمیختگی نیز به‌طور متوسط در همۀ قطعات 19/0 به‌دست آمد که نشان‌دهندۀ آمیختگی کم و تمایل اندک درختان راش به قرار گرفتن در کنار گونه‌های دیگر بود. میانگین شاخص تمایز قطری و ارتفاعی به‌ترتیب 31/0 و 30/0 محاسبه شد که بیانگر اختلاف متوسط درختان همسایه نسبت به یکدیگر بود. به‌طور کلی، استفاده از شاخص‌های مبتنی بر نزدیک‌ترین همسایه با قطعاتی با مساحت و شکل هندسی متغیر نشان داد که این شاخص‌ها از توانایی زیادی در کمی کردن مشخصه‌های ساختاری توده‌های جنگل در مرحلۀ تحولی بلوغ برخوردارند. در نتیجه پیشنهاد می‌شود که تحقیقات مشابهی در دیگر مراحل تحولی صورت پذیرد.

Keywords

• پویایی
• شاخص زاویۀ یکنواخت
• شاخص کلارک و ایوانز
• کمی کردن