شکست ساختاری در ترجیحات مصرف‌کنندگان شیر در خانوارهای شهری و روستایی ایران

Abstract

شیر، به‏ عنوان یک کالای راهبردی، رابطه مستقیم با سلامت جامعه و امنیت غذایی هر کشور دارد. رفتار و ترجیحات مصرفی مصرف‌کنندگان شیر ممکن است بین خانوارها در دوره‌های زمانی مختلف، متفاوت باشد. با شناخت تغییر رفتار افراد، می‌توان به بررسی سیاست‌‌های اجراشده یا اجرای سیاست‌های جدید پرداخت. از این‌رو، مطالعه حاضر با هدف بررسی پایداری یا شکست ساختاری ترجیحات مصرف‌کنندگان شهری و روستایی در ایران برای شیر پاستوریزه و غیرپاستوریزه صورت گرفت. در این راستا، از آمار هزینه و درآمد خانوارهای شهری و روستایی مرکز آمار ایران برای دوره زمانی 95-1369 استفاده شد. همچنین، برای تحلیل ترجیحات خانوار، از آزمون ناپارامتریک ترجیحات آشکارشده و به‌منظور تفکیک تغییرات ساختاری از تکانه‌های زودگذر، از آماره کروسکال- والیس (K-W) استفاده شد. بدین منظور، با استفاده از داده‌های میانگین قیمت و مقدار شیر پاستوریزه و غیرپاستوریزه در مناطق شهری و روستایی و با مقایسه انتخاب‌های مصرف‌کنندگان در دوره‌های زمانی مختلف، ماتریس ترجیحات ضعیف آشکارشده (WARP) تشکیل شد. نتایج بررسی ماتریس WARPبیانگر وجود یک تناقض در ترجیجات مصرف‌کنندگان برای دو کالای شیر پاستوریزه و غیرپاستوریزه بوده و فرضیه پایداری ترجیجات مصرف‌کنندگان نقض شده است. نتایج محاسبه آماره K-W دلالت بر وجود یک تغییر ساختاری در سال 1374 داشته و بیانگر وجود شکست ساختاری در ترجیحات مصرف‌کنندگان ایرانی برای شیر است. در نتیجه، پیشنهاد می‌شود که در مطالعات آتی، به بررسی سیاست‌های اجراشده در این حوزه، اقتصاد رفتاری و ترجیحات مصرف‌کنندگان در خصوص محصولات مهمی همچون شیر و دیگر محصولات راهبردی پرداخته شود.

Keywords

• آزمون کروسکال- والیس (k-w)
• ترجیحات ضعیف آشکارشده (warp)
• تکانه غیرخطی