هنر اسلامی (Nov 2021)
واکاوی مفهوم تعهد در نگاره های داستان هزار و یکشب
Abstract
هر جامعهای برای دستیابی به نظم و ثبات اجتماعی و سیاسی، نیازمند پایبندی افراد به قوانین و هنجارهای مورد تأیید موجود در آن جامعه است؛ از‌این‌رو میتوان از مفهوم تعهد به‌عنوان یکی از محوریترین ارکان سرمایه اجتماعی یاد کرد. سرمایه اجتماعی مجموعه‌ای از هنجارها، ارزش‌ها و تعهدات اخلاقی است که رفتارهای متقابل افراد در چارچوب آن‌ها شکل می‌گیرد و موجب تسهیل روابط اجتماعی می‌گردد. این مفهوم از دیرباز در جامعه ایران مطرح بوده و انعکاس آن را میتوان در آثار ادبی برجای‌مانده از ادوار گذشته مشاهده کرد. «هزار و یک شب» از‌جمله متون پیش از دوره هخامنشیان است که علاوه‌بر مسائل ادبی و سیاسی به لحاظ مسائل اجتماعی و اخلاقی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و در حوزه سرمایه اجتماعی حاوی عناصر و مؤلفه‌های قابل توجهی است. این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر دادههای منابع کتابخانهای انجام شده است. در این پژوهش یکی از شاخصه‌های اصلی سرمایه اجتماعی (تعهد) بررسی شده و عملکرد این شاخص در زمینه‌سازی مشارکت و رفع مشکلات سیاسی و اجتماعی در ژرفای حکایات متن تبیین شده است که بدون تردید آگاهی از این یافته‌ها می‌تواند به عنوان راهکاری در برقراری روابط اجتماعی مناسب و دستیابی به سرمایه اجتماعی مفید باشد. نتایج حاصل در این پژوهش تعهد به تأمین امنیت، تعهد به عدالت و تعهد به مشارکت است. این مقوله را میتوان در نگارههای داستانهای هزار و یک شب نیز مشاهده کرد.اهداف پژوهشبازشناسی مفهوم تعهد در داستانهای هزار و یک شب.بررسی مفهوم تعهد در نگارههای مروبط به داستانهای هزار و یک شب.سوالات پژوهشمفهوم تعهد در نگارههای «داستانهای هزار و یک شب» چه انعکاسی یافته است؟مفهوم تعهد چه بازتابی در «داستانهای هزار و یک شب» دارد؟
Keywords
