İslami Reddiye Geleneğinde Hikmet-i Teşri -Bayramzâde Abdullah Edib’in Din Yolunda Adlı Eseri Özelinde-

Abstract

Bu makalede Din Yolunda adlı eser özelinde hikmet-i teşri ele alınmaktadır. Adı geçen eser 1908’da Bulgaristan’ın Varna şehrinde bir Hristiyan tarafından kaleme alınan ve Muhammed ile Mesih Arasında Hadsiz Farklar başlığıyla neşredilen, İslamiyet aleyhine önü sürülen birtakım eleştirilerin yer aldığı esere reddiye olarak Abdullah Edib tarafından kaleme alınmıştır. Makalede önce reddiye ve hikmet kavramlarına temas edilmekte, yazar hakkında bilgi verilmekte ve eserin tanıtımı yapılmaktadır. Eserin Kur’ân’ın icazı ve Kur’ân’daki yeminler gibi tefsir ilmine; ulûhiyet ve nübüvvet gibi kelam ilmine; nikâh, cihad, yalanın haram olması ve nesh gibi fıkıh ilmine ait konu ve meseleleri içerdiği belirtilmekte, bunlardan fıkıhla ilgili olanlar üzerinde durulmaktadır. Fıkıhla ilgili olan meselelerde yazar Abdullah Edib’in üzerinde durduğu hikmetler incelenmeye çalışılmaktadır. Bunlar da cihad, nikah ve çok kadınla evlenmek, yalanın haram kılınması, nesih ve hükümlerin zaman yayılmasıdır. Müellifin bunları kısmen dağınık işlediği tespiti yapılarak yer yer dağınık halde bulunan fıkhî meseleler aynı başlık altında ele alınmaya çalışılmaktadır. Makalenin sonuç kısmında ise varılan neticeler anlatılmaktadır.