Δυνητικοί εαυτοί εφήβων, κινητοποίηση και ακαδημαϊκή επίτευξη: Μια βιβλιογραφική ανασκόπηση

Abstract

Οι δυνητικοί εαυτοί ορίζονται ως οι γνωστικές αναπαραστάσεις των επιθυμιών και των φόβων των ατόμων για τον εαυτό τους στο μέλλον και έχουν ισχύ κινήτρου. Η παρούσα βιβλιογραφική ανασκόπηση πραγματεύεται το περιεχόμενο, τους παράγοντες διαμόρφωσης και τη σημασία των δυνητικών εαυτών των εφήβων, με έμφαση στους ακαδημαϊκούς δυνητικούς εαυτούς, στις μελλοντικές, δηλαδή, εικόνες που διαμορφώνονται στον ακαδημαϊκό τομέα και έχουν σχέση με την ακαδημαϊκή επίτευξη και τις ακαδημαϊκές επιλογές. Ειδικότερα, διερευνώνται οι παράγοντες και οι διαδικασίες που διευκολύνουν την ισχύ κινήτρου των ακαδημαϊκών δυνητικών εαυτών και τη σύνδεσή τους με θετικά ακαδημαϊκά αποτελέσματα, εστιάζοντας στη θεωρία του «κινήτρου βασιζόμενου στην ταυτότητα» της Oyserman (2007, 2015). Σύμφωνα με τη σχετική βιβλιογραφία, οι ακαδημαϊκοί δυνητικοί εαυτοί αποτελούν ένα συχνό θέμα στις αναφορές των εφήβων και συνδέονται με τη θετική τους ανάπτυξη, ειδικά των εφήβων που προέρχονται από λιγότερο ευνοϊκά περιβάλλοντα. Ωστόσο, προκειμένου να συμβάλλουν στην αυτο-ρύθμιση της μάθησης και της συμπεριφοράς χρειάζεται να συνδέονται με στρατηγικές, να θεωρούνται σύμφωνοι με τις κοινωνικές ταυτότητες των ατόμων, σχετικοί με τις επιλογές τους στο παρόν, να συνοδεύονται από κατάλληλες πεποιθήσεις, όπως ερμηνεία της δυσκολίας ως σπουδαιότητα και υψηλές πεποιθήσεις αυτο-αποτελεσματικότητας, και να υποστηρίζονται από τα κοινωνικά πλαίσια των μαθητών/ριών. Τα συμπεράσματα της ανασκόπησης υποδεικνύουν την ανάγκη υλοποίησης σχετικών παρεμβάσεων, κυρίως σε μαθητές/ριες που ζουν σε λιγότερο ευνοϊκά περιβάλλοντα. Επίσης, υποδεικνύουν την ανάγκη υλοποίησης σχετικών ερευνών και πρακτικών εφαρμογών στον ελληνικό χώρο.

Keywords

• ακαδημαϊκή επίτευξη,
• αυτο-ρύθμιση,
• δυνητικοί εαυτοί,
• εφηβεία,
• θεωρία κινήτρου βασιζόμενου στην ταυτότητα,