مطالعه بیان عوامل رونویسی AP2-Domain، HD-ZIP، WRKY و MYB در آفتابگردان روغنی (.Helianthus annuus L) تحت تنش خشکی

Abstract

به‌منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر بیان عوامل رونویسی AP2-Domain، HD-ZIP، WRKY و MYB در آفتابگردان روغنی، دو لاین با واکنش متفاوت انتخاب و در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در گلخانه در سال زراعی 1395-1396 کشت شدند. گیاهان تا مرحله 8 برگی از لحاظ وضعیت آبی در 100 درصد ظرفیت زراعی نگهداری شدند. بعد از این مرحله تعدادی از گلدان‌ها در همان ظرفیت زراعی نگهداری شدند، اما به بقیه تنش خشکی 80، 60 و 40 درصد ظرفیت زراعی اعمال شد. نمونه برداری از گیاهان یک و سه هفته بعد از اعمال تنش انجام گرفت. مطالعه بیان ژن‌های مذکور با استفاده از تکنیک واکنش زنجیره ای پلی مراز در زمان واقعی انجام شد. مقایسات میانگین بیان عوامل رونویسی AP2-Domain، WRKY و MYB در دو لاین ENSAT254 (متحمل) و LC1064C(حساس) نشان داد که بیان ژن‌ها یک هفته بعد از اعمال تنش در شدتْ تنش‌های مختلف محسوس نبوده اما در هفته سوم بعد از اعمال تنش در شدت تنش 40 درصد میزان بیان ژن‌ها خصوصا در لاین ENSAT254 افزایش یافته است. در رابطه با عامل رونویسی HD-ZIP میزان بیان یک هفته بعد از اعمال تنش در شدت تنش 40 درصد در لاین ENSAT254خیلی بیشتر از لاین LC1064C بود. میزان بیان در هفته سوم بعد از اعمال تنش در هر دو لاین در شدت تنش 40 درصد افزایش یافت، هر چند افزایش بیان در لاین LC1064C اندکی بیشتر بود. بنابراین، به نظر می‌رسد بیان زود هنگام عامل رونویسی HD-ZIP در افزایش مقاومت ژنوتیپ به تنش خشکی دخیل باشد. یافته های این تحقیق می‌تواند در برنامه‌های اصلاحی آفتابگردان برای تولید و توسعه ارقام متحمل به تنش خشکی مفید و فایده واقع شود.

Keywords

• بیان ژن
• تنش کم آبی
• فاکتور‌های رونویسی
• واکنش زنجیره ای پلی مراز در زمان واقعی