Edukacyjna przestrzeń – Pedagogiczne idee – Ku czemu powrót?

Abstract

„Edukacja” to jedno z podstawowych pojęć pedagogicznych – najbardziej ogólne i niejednorodne, przybierające wiele postaci. Każdej z jej form przyświeca określona idea (idee), która jest jej siłą napędową wyznaczającą drogę dla praktycznych rozwiązań edukacyjnych. Przyjąć określoną ideę, to tak jakby wziąć do ręki kompas, który ułatwia poruszanie się po nieznanej, złożonej i wielopoziomowej przestrzeni. Ułatwia, nie nakazuje. Wchodząc w świat różnorodności pedagogicznej, człowiek dostrzega bogactwo jego znaczeń, jego rozmaitość, odkrywa wiele różnych dróg prowadzących do wartościowych społecznie realiów. Uświadamia sobie, że nie ma jednej idei pedagogicznej, która prowadziłaby wszystkich uczestników edukacji określoną, jedynie słuszną drogą. Można „prowadzić” edukowanego, kierując się ideami przewodnimi, np. Nowego Wychowania, pedagogiki kultury, personalistycznej, egzystencjalnej, międzykulturowej czy postmodernistycznej. Wybór pedagogii zależy od wychowawców/edukujących (współtwórców edukacji), od tego, jakimi są ludźmi, od idei, które ich prowadzą, od wykorzystywanych przez nich treści, nie jest bowiem obojętne, na jakich „znaczących” realizuje się edukacja. Idee, które – w moim przekonaniu – warto przywoływać, przypominać, na nowo odsłaniać, promować wypełniają pedagogiczne koncepcje: J. Korczaka, S. Hessena, B. Nawroczyńskiego, K. Kotłowskiego, B. Suchodolskiego czy współcześnie nazywanego „Korczakiem w sutannie” J. Tarnowskiego. Zaproponowana „lista” koncepcji nie jest zamknięta, skończona. Powyższy wybór nie jest też wynikiem konstatacji, lecz wyrazem stanowiska, jakie może się okazać użyteczne do projektowania współczesnej edukacji.