Trabzon İlahiyat Dergisi (Jun 2022)
Kur’ân’ın Bazı Odak Kavramlarının Meallere Yansıtılma Sorunu “Anlamak İçin Türkçe Kur’ân (Meâl)” Adlı Çalışma Örneğinde”
Abstract
Kur’ân’ın bazı kelimeleri taşıdıkları anlamlar itibariyle odak kavramlar olarak değerlendirilir. Bu kavramların özelde âyetin anlamını genelde ise ilâhî mesajı iletmek adına, doğru anlaşılması ve sahip oldukları anlam zenginlikleriyle başka bir dile tercüme edilmesi önemlidir. Söz konusu kavramların yanlış ya da eksik anlaşılması kavramla birlikte âyetin de aynı noksanlıklarla yorumlanmasına neden olur. Makalede, Kur’ân’ın bazı odak/kurucu kavramlarının meallere yansıtılırken yapılan hatalara dikkat çekilmiştir. Çalışma şu sorular etrafında şekillenmiştir: Odak kavramları yorumlamada kişi ne kadar hürdür? Bir Kur’ân kavramını anlama etkinliğinde yorumcu lafız kanalından ya da nüzûl ortamından çıkabilir mi? Yorum geleneğinin sağladığı elastikiyet yorumcuya kavramları istediği şekilde anlamak imkânı sağlar mı? Dilsel ya da konusal kriter gibi bazı sabiteleri dikkate almadan yapılacak yorumlar kavramların esas anlamlarını belirlemede yeterli olur mu? Bu sorulara, meallerde eksik ve hatalı bir yorum olarak yer verilen bazı kurucu kavramların tahlilleriyle cevap aranmıştır. Kavram, odak kavram, anlama gibi kavramsal çerçeveyle başlayan çalışmada doğru bir anlamın elde edilmesi için gerekli etmenlerden bahsedilmiştir. Odak kavramın sembol ve temel yapıtaşı (bulding block) olarak sunulduğu makalede farklı meallerden seçmeci yöntemle alınan örneklerin mana ve yorum bakımından kavramın mesajını yansıtmadaki hataları değerlendirilmiştir. Kavramların kök ve semantik yapısının dikkate alınmaması, ilk muhatapların kavramlara yüklediği anlamların göz ardı edilmesi ya da kavramın iç ve dış bağlamdan bağımsız olarak tercüme edilmesi gibi nedenler, söz konusu kavramların meallere yanlış bir şekilde yansıtılmasına neden olduğu sonucuna varılmıştır.
Keywords
