19. yy’da İran Sahasında Yazılmış Olan Kavâ'id-i Türkî Üzerine

Abstract

Oğuz Türkçesinin önemli bir diyalekti sayılan Tebriz ağzına dayanarak yazılmış olan ĶavāǾid-i Türkį, Türk sözlükçülük ve gramercilik özellikle de gelecek İran Türklük diyalektoloji çalışmalarına ışık tutabilecek nitelikte olmakla birlikte 19. yüzyıl Tebriz ağzının ses bilgisi, şekil bilgisi ve söz varlığını ortaya koymaktadır. ĶavāǾid-i Türkį, bugünkü Tebriz ağzının birçok özelliğini taşımasının yanı sıra, üstelik bugün Tebriz ağzında kullanılmayan çok sayıda dilbilgisel özellikleri ve günümüzde az bilinen veya hiç bilinmeyen kimi sözcükleri de içerir. Eser, Farslara Türk dilini öğretmek amacıyla yazıldığı için hem dil teması hem de her iki dilin birbirinden etkilenme seviyesini tespit etme açısından önem arz etmektedir. Bununla birlikte Oğuz sözvarlığının oluşması ve zenginleşmesi açısından kimi kültür sözcüklerinin de eserde geçmesi tarihsel ve karşılaştırmalı kültürel, toplumsal ve antropolojik çalışmalarına yol gösterici olabilecektir.