Betrokken bewoners in het verpleeghuis: dilemma’s, knelpunten en kansen

Abstract

Samenvatting In de verpleeghuiszorg zagen we in de afgelopen decennia een ontwikkeling van een overwegend paternalistische aanpak naar een meer democratische manier van zorg verlenen. In veel zorgorganisaties zijn bewoners echter nog nauwelijks betrokken in de dagelijkse routine. In een participatief onderzoek op een somatische zorgafdeling in een grote stad in Nederland, onderzochten we de betrokkenheid van bewoners in het verpleeghuis. We organiseerden twee homogene groepssessies (medewerkers en bewoners afzonderlijk), experimenteerden met en reflecteerden op nieuwe manieren van betrokkenheid en sloten af met een heterogene focusgroep (medewerkers en bewoners samen). Zowel medewerkers als bewoners zagen het belang in van betrokkenheid van bewoners bij de dagelijkse zorg. Het verschil in perspectief op hoe dit er dan uit zou moeten zien, zorgde echter voor uitdagingen. We vonden drie dilemma’s voor de betrokkenheid van bewoners in de intramurale zorg: autonomie versus afhankelijkheid, persoonlijke ervaringen versus privacy en geluksmomenten versus eerlijkheid. We vonden verschillende manieren waarop medewerkers en bewoners in de praktijk met deze dilemma’s omgaan en definieerden deze in termen van knelpunten en kansen. Aandacht voor deze dilemma’s, knelpunten en kansen, bevordert wederzijds begrip en uiteindelijk betrokkenheid van bewoners bij de dagelijkse zorg. Summary In the residential care sector we have witnessed throughout the previous decades a development from a rather paternalistic approach towards a more democratic way of care giving. In many care organizations, however, residents are still rarely involved in the daily routine. In a participatory study on a somatic care unit in the Netherlands, we examined the challenges around the involvement of residents in the care residence. We organized two homogeneous group sessions, with staff and residents separately; reflected on new ways for involving residents; and concluded with a heterogeneous focus group, bringing staff and residents together. Both staff and residents recognized the importance of resident involvement in daily care. However, the difference in perspective on what this should look like created challenges. We found three dilemmas that made the engagement of residents challenging: autonomy versus dependence, personal experiences versus privacy, and happiness versus honesty. We found different ways staff and residents dealt with these dilemmas in practice and defined them in terms of bottlenecks and opportunities. Attention to these dilemmas, pitfalls, and potentials, promotes mutual understanding and ultimately resident involvement in daily care.

Keywords

• betrokkenheid
• langdurige zorg
• ouderen
• somatische zorg
• verpleeghuiszorg