Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (Dec 2023)
Akademisyenlerde örgütsel dışlanma ve tükenmişlik: kişilik özelliklerinin yordama gücü ve pozitif ve negatif duygulanımın aracı rolü
Abstract
Örgütsel dışlanma ve tükenmişlik değişkenlerini akademisyenler üzerinde ele alan bu çalışmanın üç amacı vardır. Birincisi dışlanma ve tükenmişliğin akademisyenlerin cinsiyetlerine ve unvanlarına göre farklılaşıp farklılaşmadığını test etmektir. İkincisi beş faktör kişilik özelliklerinin örgütsel dışlanma ve tükenmişliği yordama düzeylerini tespit etmektir. Üçüncüsü ise örgütsel dışlanma ve tükenmişlik ilişkisinde pozitif ve negatif duygulanımın aracı rolünü saptamaktır. Araştırma verileri Türkiye’deki devlet üniversitelerinin iktisadi ve idari bilimler fakültelerine bağlı bölümlerinde görev yapan 446 (188’i kadın, 258’i erkek) akademisyenden, kolayda örnekleme yöntemi ile elde edilmiştir. Karşılaştırma testleri, regresyon ve PROCESS Macro analizleri yapılmıştır. Bulgular, örgütsel dışlanmanın erkekler tarafından daha fazla algılandığını göstermiştir. Profesör unvanlı öğretim üyeleri diğer unvanlarla karşılaştırıldığında daha az tükenmişlik hissetmektedirler. Beş faktör kişilik modelinden sorumluluk kişilik özelliği negatif yönde, nevrotiklik pozitif yönde örgütsel dışlanmayı yordamaktadır. Nevrotiklik pozitif yönde, sorumluluk, deneyime açıklık ve dışadönüklük özellikleri ise negatif yönde tükenmişliği açıklamaktadır. Örgütsel dışlanma ve tükenmişlik ilişkisinde pozitif ve negatif duygulanımın aracı rolüne ilişkin araştırma modeli desteklenmiştir.
Keywords
