Poradnik Językowy (Nov 2024)
O czym mówimy, kiedy mówimy o trybach? Kilka uwag na temat italianistycznej terminologii językoznawczej
Abstract
Punktem wyjścia w niniejszym artykule jest krytyka pojęcia trybu (modo), które w italianistycznej terminologii językoznawczej jest ujmowane w sposób niejednoznaczny, gdyż odnosi się zarówno do zjawisk morfosynktatycznych, jak i semantycznych. Na podstawie analizy artykułów hasłowych w wybranych słownikach oraz gramatyk języka włoskiego można zauważyć, że tryb wyraża stosunek osoby mówiącej do treści propozycjonalnej i że w ramach tej kategorii wyróżnić można tryby niefinitywne (infinito, gerundio, participio) oraz finitywne (indicativo, imperativo, condizionale, congiuntivo). O ile druga grupa ściśle łączy się z modalnością, o tyle nie wiadomo, w jaki sposób miałoby się na nią przekładać użycie form niefinitywnych, np. bezokolicznika. Ostatecznie bowiem wydaje się, że opozycja finitywny – niefinitywny ma raczej charakter morfosyntaktyczny i należy wyraźnie odróżniać ją od kategorii trybu (jako modalności), którą z kolei można przypisywać jedynie formom finitywnym.
