Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (May 2024)
Afyonkarahisar’da Leblebici Sarı es-Seyyid el-Ḥāc Aḥmed Ağa Vakfı
Abstract
Vakıf, insanların menkul veya gayr-i menkul mal ve mülkünün tamamını ya da bir kısmını dayanışma ve yardımlaşma duygusuyla Allah rızası için bağışlamasıdır. İslam’ın ilk döneminden beri varlığını gösteren vakıflar, Müslüman Türk devletlerinde gelişerek bir müessese özelliğine bürünmüş ve Osmanlı Devleti’nin teşekkülü ile birlikte tekamülün zirvesine erişerek sosyal, ekonomik ve kültürel açıdan topluma şekil veren bir kurum hüviyeti kazanmıştır. Ayrıca, vakıflar Osmanlı Devleti’nde pek çok eserin ortaya çıkmasını kolaylaştırarak geçmişin karanlıklarına ışık tutmuştur. Leblebici Sarı es-Seyyid el-Ḥāc Aḥmed Ağa Vakfı da bu anlayışın devamını temsil etmektedir. Nitekim bu prensiple meydana getirilen vakıf eserlerinden biri de 19. yüzyılın ortalarında Afyonkarahisar’da inşa edilen Leblebici Sarı es-Seyyid el-Ḥāc Aḥmed Ağa Camii ve medresesidir. Arşiv kayıtlarına göre bu yapı, klasik mimarinin yerleşik normlarını takip eden, medrese ve ilgili öğrenci hücreleriyle çevrili merkezi bir cami ile karakterize edilir. Ancak bu yapılar topluluğunda farklı tarihlerde meydana gelen yangınlar, savaşlar ve doğal afetler sebebiyle çok sayıda restorasyon gerçekleştirilmiştir. Leblebici Sarı es-Seyyid el-Ḥāc Aḥmed Ağa Camii, günümüzde Yoncaaltı Camii olarak tanınmakla birlikte 10 Eylül 1840 tarihli vakfiyede Tevfikiye Camii olarak kaydedilmiştir. İşbu çalışmada; Leblebici Sarı es-Seyyid el-Ḥāc Aḥmed Ağa vakfının sağladığı hizmetler, vakıftan kimlerin faydalandığı, vakfın gelir ve giderleri, görevliler ve ücretleri ile vakıftaki usuller ve şartların ele alınması amaçlanmaktadır.
Keywords
