Cuadernos de Estudios Gallegos (Dec 2015)

Toda historia lleva implícita una antropología. Una indagación en la historia del pensamiento occidental

  • José María Cardesín Díaz

DOI
https://doi.org/10.3989/ceg.2015.128.12
Journal volume & issue
Vol. 62, no. 128
pp. 355 – 387

Abstract

Read online

¿Por qué constituyen antropología e historia dos disciplinas separadas, de cuándo data esa separación, cuál es el grado de permeabilidad que se registra entre ambas? Estas son las preguntas que intentaré responder en este artículo. Centraré mi argumentación en tres cuestiones. La primera, que dado que la antropología es un “logos” acerca del “anthropos”, podemos argumentar que no puede existir historia carente de antropología: es lo que intentaremos mostrar en un breve recorrido por la historia del pensamiento occidental, desde la Grecia Clásica a la Ilustración. A continuación analizaremos cómo antropología e historia se enfrentaron al problema del cambio social en el siglo XIX, se diferenciaron como disciplinas académicas a finales de siglo y parecieron “cortar amarras” en el periodo de entreguerras, en las décadas de 1920 y 1930. Pero, aún en esas difíciles circunstancias, algún tipo de comunicación siempre se mantuvo entre ambas. De los dos primeros puntos se deduce un tercero: que es importante llegar a entender la antropología que subyace, siempre, en los escritos de los grandes historiadores que han sido nuestros maestros. Buscaremos ejemplos en sendas tradiciones historiográficas: la francesa Escuela de los Annales y la historiografía británica. [gl] Por qué constitúen antropoloxía e historia dúas disciplinas separadas, de cando data esa separación, cal é o grao de permeabilidade que se rexistra entre ambas as dúas? Estas son as preguntas as que intentarei buscar resposta neste artigo. Centrarei a miña argumentación en tres cuestións. A primeira, que dado que a antropoloxía é un “logos” acerca do “anthropos”, podemos argumentar que non pode existir unha historia carente de antropoloxía: é o que intentaremos amosar nun breve percorrido pola historia do pensamento occidental, dende a Grecia Clásica á Ilustración. A continuación analizaremos como antropoloxía e historia enfrontáronse ao problema do cambio social no século XIX, diferenciáronse como disciplinas académicas a finais de século e pareceron “cortar amarras” no período de entreguerras, nas décadas de 1920 e 1930. Mais, aínda nesas difíciles circunstancias, algún tipo de comunicación sempre se mantivo entre elas. Dos primeiros puntos dedúcese un terceiro: que resulta importante chegar a entender a antropoloxía que está agachada, sempre, nos escritos daqueles grandes historiadores que teñen sido os nosos mestres. Buscaremos exemplos en sendas tradicións historiográficas: a francesa Escola dos Annales e a historiografía británica.

Keywords