گۆڤارا زانستێن مرۆڤایەتی یا زانكۆیا زاخۆ (Dec 2023)
دەرئەنجامێ هزرا سەربازی لسەر پەروەردەیا (کورێن ساخلەم)(ئاگوج)(Agoge) د سپارتا کەڤندا
Abstract
ئەڤ ڤەکولینە روناهیەکێ دئیخیتە سەر سیستەمێ پەروەردەیا ناچاری یا کورێن ساخلەم د دەولەتا باژێر یا سپارتا کەڤندا، کو ب پەروەردەیا ئاگوج(Agoge) دهێتە نیاسین، تێدا ب دەستبسەرداگرتنا هەمی لایەنێن ژیانا کورێن ساخلەم یێن سپارتایی بخۆڤە گرتبوو، هەر ژ دەستپێکا تەمەنێ زاروکاتیێ، و بتایبەتی ژ تەمەنێ حەفت سالی تاتەمەنێ سیهـ سالیێ د گروپێن پەروەردەیا ئاگوج دا بەردەوامبوون، راستەخۆ لژێر چاڤدێریەکا توند یا دەولەتێ دابوون، پەروەردەیا ئاگوج کلتورەکێ جیاواز ژ دەولەتا باژێرێن دیتر یێن یونانی ب سپارتا بەخشی. ژبۆ هندێ بەردەوامیا دەولەتا باژێرێ خۆ مسوگەربکەت، سپارتا دیارکر کو پێدڤی ب نەوەیێن خۆدان تایبەتمەندیێن سەربازی هەبوو، لەورا ژبۆ ڤێ مەبەستێ سیستەمێ پەروەردەیا کورێن ساخلەم کریە ئارمانجا سەرەکی، هەروەسا بەحسکرنا ئەوان رێک و شێوازێن زور توند و درندانە ب سەرنجدان لسەر مەشق و راهێنانێن سەربازی، ژوانا ناڤەروکا ماددەیێن فێرکاری و وەرزشا جەستەیی و لێدان وسزادان و یاریێن کێبرکیێ و زورانبازی و برساتیێ و ژیانا سەربازگەهێ بوو، کو تێدا پەروەردەیا سپارتایی بەرنامەکێ راهێنانی بخۆڤەگرتبوو، و سیستەمەکێ گشتگیری کومەلایەتی دابین کربوو، ئەوژی بمەرەما بەرهەڤکرنا رەگەزێ نێر ژبۆ هندێ ببیتە سەربازەکێ پیشەکار، کو هەمی دەمان ئامادەبیت بۆ جێبەجێکرنا فەرمانێن دەولەتێ، و بسەختی خۆراگربن و دشەریدا سەرکەفتنێ بدەستڤە بینن، واتە ئارمانجا وێ یاسەرەکی بنیاتنانا کارەکتەرەکێ کومەلایەتی، بئاراستەیەکێ سەربازی یێ تایبەت بوو.
Keywords
