نقش پوشش گیاهی در شکل‌گیری ناهنجاری‌های اجتماعی و میزان احساس امنیت در پارک‌های شهری، نمونه موردی: پارک شوش، منطقۀ 12 تهران

Abstract

در این گفتار موضوع اصلی بررسی نقش پوشش گیاهان بر ناهنجاری‌های اجتماعی و هدف از آن افزایش حس امنیت با کاستن از جنبه‌های منفی پوشش گیاهان در پارک‌های شهری است. ویژگی شاخص این پژوهش تجربۀ عملی (امکان ایجاد تغییر در پوشش گیاهی و ساختار اجرایی پارک) با تجزیه و تحلیل داده‌ها به روش تحقیق کیفی است. به همین منظور چهار مرحله طی شده است: مطالعات کتابخانه ای، مطالعات میدانی برای شناخت وضعیت موجود و ویژگی‌های پوشش گیاهی پارک مورد بحث (پارک شوش در تهران) و ارتباط آن با میزان ناهنجاری‌های اجتماعی و احساس امنیت، به کار گرفتن دستاورد پژوهش‌های نظری کسب‌شده در تغییر در پوشش گیاهی پارک شوش تهران و سنجش میزان موفقیت طرح در کاهش ناهنجاری‌های اجتماعی و ارتقای احساس امنیت در آن، براساس شیوۀ تجزیه و تحلیل کیفی برگرفته از روش تحقیق کیفی در علوم انسانی دکتر محمدرضا حافظ نیا. بنابراین در این تحقیق کیفی، نوع پوشش گیاهان به عنوان متغیر مستقل و رفتار کاربران به عنوان متغیرهای وابسته در نظر گرفته شد. با بررسی‌های انجام‌شده و به منظور افزایش احساس امنیت در پارک شوش (به عنوان یکی از پارک‌های حوزۀ مدیریت شهری نگارنده در منطقه 12 شهرداری تهران)، براساس احکام مستخرج از رویکرد CPTED، تغییراتی در پوشش‌های گیاهی پارک ایجاد شد. در پی این تغییرات، کارت‌های پلان گرافیکی تطبیقی که مکان‌های وقوع ناهنجاری‌های اجتماعی در پلان پارک شوش را قبل از تغییرات در پوشش گیاهی (در بهار سال 1385) و بعد از آن (در بهار سال 1387) نشان می‌دهد؛ تهیه و ترسیم شد. این بررسی تطبیقی نشان داد که با ایجاد این تغییرات در پوشش گیاهی پارک شوش وقوع ناهنجاری‌های اجتماعی در این پارک به صورت محسوسی کاهش پیدا کرده و احساس امنیت افزایش یافته است.

Keywords

• پوشش گیاهی
• ناهنجاری اجتماعی
• احساس امنیت
• پارک شهری