بازسازی معنایی شیوه مواجهه دامداران روستایی با پدیده خشکسالی و بحران آب در منطقه موسی آباد از توابع شهرستان تربت جام بر اساس نظریه زمینه‌ای

Abstract

هدف: وضعیت کاهش بارندگی‌ها، خشکسالی و به طور کلی تغییرات اقلیمی در دهه‌های اخیر مسایل فزاینده‌ای را برای کشورمان رقم زده است. این مسایل برای مناطق خشک کشور بسیار عمیق‌تر و ملموس‌تر قابل درک است به ویژه اگر شیوه معیشتی به گونه‌ای باشد که مستقیماً متأثر از وضعیت بارش‌ها باشد هدف از تحقیق حاضر درک معنایی بحران آب و خشکسالی نزد دامداران منطقه موسی آباد از توابع شهرستان تربت جام است.روش و داده: این پژوهش با روش زمینه‌ای اشتروس و کوربین، انجام شده است. برای گردآوری داده‌ها از تکنیک مصاحبه عمیق استفاده گردید و معیار اتمام تعداد مصاحبه‌ها (۲۲ مورد) رسیدن به اشباع نظر بوده است.یافته‌ها: با استفاده از مرحله کدگذاری باز، ۵۹ مفهوم اولیه استخراج و با تبدیل آن‌ها به مفاهیم انتزاعی، ۲۲ مقوله اصلی به دست آمد. سپس در مرحله کدگذاری گزینشی، یک مقوله هسته‌ای – دامداری سنتی در منگنه‌ی دوگانگی‌ها - استخراج شد.نتیجه‌گیری: این تحقیق نشان داد که از نگاه دامداران منطقه موسی آباد، خشکسالی و بحران آب رابطه‌ی مستقیمی با دوگانگی‌هایی دارد که در عمل خود را در قالب یک بلاتکلیفی منجر به نابودی تدریجی دامداری سنتی ظاهر کرده است. چنین به نظر می‌رسد که دولت خواسته یا ناخواسته به دلیل سیاست‌های دوگانه‌ای که در ارتباط با مناطق روستایی و شیوه معیشت آنان در پیش گرفته، مقصر و بازیگر اصلی پدیده پیامدهای خشکسالی و بحران آب برای دامداران سنتی شناخته می‌شود. نوآوری، کاربرد نتایج: این پژوهش با استفاده از روش کیفی نظریه زمینه‌ای برای اولین بار به تجربه زیسته و مشکلات و مسائل حاصل از خشکسالی برای دامداران منطقه موسی اباد پرداخته است.با الهام گرفتن از نظریه‌ی الینور استروم، پیشنهاد شد که دولت با باز اندیشی در این شیوه سیاست‌گذاری‌های دوگانه، دست‌کم تکلیف خودش و این قشر بزرگ از جامعه روستایی را مشخص کند.

Keywords

• نظریه زمینه ای
• بحران آب
• خشکسالی
• دامداری سنتی
• دوگانگی سیاستی
• تربت جام