تحقیقات مالی اسلامی (پیوسته) (Apr 2020)
تحلیلی از رویکردهای وجودی به «پول» با تکیه‌بر نظریات علامه طباطبایی (ره) و زیمل
Abstract
مسأله «ماهیت پول» همواره محل مناقشات بسیاری بین اندیشمندان بوده است. موضع اتخاذشده در این زمینه دارای دلالت و اثرات اساسی بر طراحی نظام پولی مطلوب و سیاست‌گذاری‌های کلان پولی است. در این راستا در مقاله حاضر با روش توصیفی-تحلیلی معانی رایج پول گردآوری‌شده و پس از استخراج نظم منطقی بین آنها، نظام معنایی پول ترسیم و ضرورت پرداختن به حیث وجودی پول اثبات می‌گردد، سپس دو رویکرد رئالیستی و ایده‌آلیستی، به‌عنوان دو رویکرد وجودی به پول تحلیل می‌شود. در مکتب ایده‌آلیسم، و به‌طور خاص از منظر زیمل، پیدایش اولیه پول از خلق سوبژکتیو ارزش و ابزار نسبی آغاز می‌شود لکن تکامل‌یافته و به ارزش و غایت مطلق تبدیل می‌شود. در مکتب رئالیسم و به‌طور خاص از منظر علامه طباطبایی، هویت اعتباری ابتدایی پول دال بر موقتی، متغیّر، نسبی و غیرضروری بودن است، ولی با تغییر اعتباری، هویت حقیقت‌نمایی پیدا می‌کند که دال بر دوام، ثبات، اطلاق و ضروری بودن است. درنهایت برای نشان دادن ظرفیت بالاتر رویکرد وجودی در مقایسه با دو نظریه متعارف پول کالایی و پول اعتباری، تبیینی از خلق پول مبتنی‌بر حیث وجودی پول ارائه‌شده است.
Keywords
