بررسی رقابت اندام‌های هوایی و زمینی علف‌هرز تاجریزی (Solanum nigrum ) بر رشد و عملکرد گیاه زراعی ماش (Vigna radiate L. )

Abstract

علف‌های هرز از جمله عوامل محدودکننده‌ تولید محصولات زراعی محسوب می‌شوند. بنابراین شناخت دقیق نوع رقابت اندام هوایی، ریشه علف‌های هرز و مطالعه اثرات تداخلی آن‌ها با گیاه زراعی حائز اهمیت می‌باشد. این مطالعه به منظور بررسی اثرات رقابت اندام‌های هوایی و زمینی علف‌هرز تاجریزی (Solanum nigrum)، بر عملکرد گیاه زراعی ماش (Vigna radiate L.) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی اجرا شد. تیمار‌های این آزمایش شامل سه تراکم تاجریزی 2، 4 و 6 بوته در متر مربع و سه وضعیت رقابتی جداسازی ریشه، جداسازی اندام‌هوایی و عدم جداسازی ریشه و اندام هوایی و تیمار شاهد (بدون علف‌هرز) اجرا شد. در این آزمایش تراکم گیاه ماش برای تمام تیمارها 30 بوته در متر مربع بود. نتایج نشان داد که ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن شاخه های جانبی، وزن دانه درتک بوته، عملکرد دانه در متر مربع ، عملکرد بیولوژیک در متر مربع و شاخص برداشت بین تراکم های مختلف علف های هرز تفاوت معنی‌داری (05/0≥p) داشت به طوریکه با افزایش تراکم علف‌هرز تاجریزی ارتفاع بوته، تعداد غلاف و تعداد دانه در بوته، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی و شاخص برداشت گیاه ماش کاهش یافت. بین تراکم دو و چهار بوته علف هرز در متر مربع در اکثر صفات مورد بررسی اختلاف معنی‌دار حاصل نشد، ولی نسبت به تراکم شش بوته در متر مربع اختلاف معنی‌داری بدست آمد. در این آزمایش با افزایش تراکم علف‌هرز تاج‌ریزی تاثیر رقابت ناشی از ریشه بر عملکرد و اجزاء عملکرد ماش نسبت به سایر تیمارهای رقابتی کمتر شد. همچنین در رقابت توام اندام هوایی و ریشه نسبت به هر کدام از رقابت‌های اندام هوایی و ریشه به صورت جداگانه، کاهش عملکرد دانه ماش در اکثر صفات مورد ارزیابی بیشتر بود. به طوریکه در تراکم دو بوته در متر مربع علف هرز تاجریزی، در رقابت توام اندام هوایی و ریشه، ارتفاع بوته 38/11سانتی متر از تیمار رقابت ریشه و 34/11 سانتی متر از تیمار رقابت اندام هوایی در همان تراکم علف هرز کمتر بود.

Keywords

• حبوبات
• علف‌هرز
• تداخل
• تراکم گیاه