Türkçe Ezan Uygulamasının Toplumsal Hafızada Yol Açtığı Travmalar Üzerine

Abstract

Bu makalede, Cumhuriyet tarihinin ilk çeyreğinde milli din anlayışı çevresinde uygulamaya konan ve yaklaşık on sekiz yıl devam eden Türkçe ezan denemesinin toplumsal hafızada yarattığı travmaların bir değerlendirmesi yapılmaktadır. Bir dini gösterge olarak ezanın önemini vurgulayan kısa girişten sonra, Türkçe ezan uygulamasının kısa bir tarihçesi verilmiştir. Akabinde hem yazılı kaynaklar hem de sözlü tanıklıklara dayanarak toplumsal hafızada konuya dair yansıyan tecrübe, gözlem ve incelemeler sunulmuştur. Müslümanlar için evrensel bir çağrı niteliği olan ezanın millileştirilmesi çabaları toplumdan en sert direnişi görmüştür. Ezanı Arapça okuyanların hapis ve para cezasına çarptırılmalarına rağmen uygulama tutmamış, siyaseten gelen yasak yine siyasi müdahale ile 1950 yılında kaldırılmıştır.

Keywords

• türkçe ezan
• toplumsal hafıza
• travma
• din
• siyaset