TÜRKÇE GÖZ VE HIRVATÇA OKO ADLARINDAN TÜREMİŞ DEYİMLER, SÖZCÜKLER VE SOYUT ANLAMLARI ÜZERİNE KARŞILAŞTIRMALI ANALİZ,

Abstract

Temel anlamları görme algısına dayanan sözcükler konusunda şimdiye kadar yapılan çalışmalarda genellikle fiiller üzerinde durulmuştur. Görme algısı fiilerinin yüksek derecede çokanlamlı olduğu tespit edilmiştir. Bazı araştırmalarda, anlam genişlemesi yollarının dil aileleri ve kültür farklılıklarına göre değişiklikler gösterdiğine dikkat çekilmiştir. Bu çalışmadaki analiz için, ayrı dil ailelerine mensup ve tipolojik açıdan farklı gruplarda yer alan Türkçe ve Hırvatçanın görme organını ifade eden Türkçe göz ile Hırvatça karşılığı oko adları seçilmiştir. Araştırmanın üç temel amacı vardır: Birincisi, her iki dilde görme organını ifade eden adlardan türemiş sözcükler ve deyimlerin anlamlarını inceleyerek iki dilde ‘göz’ kavramı yardımıyla hangi soyut kavramların adlandırıldığını tespit etmek; ikincisi görme organını ifade eden adlar ile görme algısı fiileri arasında anlam genişlemesi yollarının benzerliklerini ve farklılıklarını ortaya çıkarmaktır. Çalışmanın üçüncü amacı ise göz ve oko adlarından türemiş farklı yapıların anlamlarının kavramsal açıdan birbiriyle nasıl ilişkili olduğunu tespit etmektir. Analizin sonuçları, göz sözcüğünü içeren yapıların Türkçede sayıca daha fazla olduğunu, dolayısıyla Türkçede görme algısının, deyim ve söz hazinesinin oluşumunda ve soyut kavramların adlandırılmasında daha önemli rol oynadığını göstermiştir. Öte yandan sonuçlar, Türkçe ve Hırvatça arasında soyut kavramların adlandırılmasında büyük benzerlikler olduğunu ortaya çıkarmıştır.

Keywords

• görme algısı sözcükleri
• çok anlamlılık
• bilişsel dilbilim türkçe
• hırvatça