Trabzon İlahiyat Dergisi (Dec 2019)
Sahâbenin Rol Model Olmasında İdeolojik Ve Parçacı Okuma Ebû Zer El-Gıfârî Örneği
Abstract
Dinî-siyasî-sosyal tartışmalarda haklılığı gösteren unsurlardan biri de söz konusu meselenin sahâbe kaynak gösterilerek ele alınmasıdır. Sahâbe ile ilgili sadece ilk nesillerde karşımıza çıkmayan bu durumu günümüzde de görmek mümkündür. Erken dönemden itibaren farklı vesilelerle kendisinden bahsedilen Ebû Zer el-Gıfârî (r.a.) de bu konuda dikkat çekici örneklerden birisidir. Onun zenginlerin zekatıyla ilgili görüşü, kenz âyetine getirmiş olduğu yorum, Muâviye ile yaşadığı tartışma, halife Osman (r.a.) tarafından Medine’ye çağrılması, Rebeze’ye sürgüne gönderilmesi ve nihayet burada vefatı gibi konular vesilesiyle kaynaklarda ondan çokça söz edilmiştir. Ebû Zer’in bu meseleler karşısında takınmış olduğu tavrın, son yüzyıldaki ideolojik ve toplumsal olaylarla nasıl irtibatlandırıldığını görmek açsından hakkında yazılan kitap ve makalelerin başlıklarına bile bakmak yeterlidir. Ebû Zer’den bahsedilirken emek, mal, sermaye, özel mülkiyet gibi konulara girilmesi, İslâm sosyalizmi ve Marksizm gibi kavramların gündeme gelmesi, kapitalizm karşıtı bir kimse olarak sunulması, “devrimci”liğinden söz edilmesi son derece dikkat çekicidir. Bu makalenin konusu, onun hakkında kaynaklarda yer alan bilgilerin, bu konuda kanaat belirtmek için yeterli olup olmadığını tartışmaktır. Bu da yakın dönemde yazılmış popüler eserlerdeki anlatımların bazılarının mukayeseli tahlili ile yapılacaktır.
Keywords
