مطالعات اسلام و روانشناسی (Sep 2024)
ساخت و اعتبارسنجی پرسشنامه نگرش به خانواده براساس منابع اسلامی
Abstract
در دهههای گذشته نگرش نسبت به خانواده در حیطههای ازدواج، همسرداری، فرزندآوری (فرزندپروری) در ایران تغییر کرده است. تأثیرگذاری خانواده و ایفای مناسب نقشهای آن، بهویژه انتقال ارزشها و فرهنگ جامعه تحت تأثیر نگرشهای اعضا قرار میگیرد. با توجه به اهمیت موضوع خانواده و نگرش به آن، محقق درصدد است مؤلفههای نگرش به خانواده را در سه حیطه ازدواج، همسرداری و فرزندآوری (فرزندپروری) از منابع دینی استخراج کند و براساس مؤلفهها، پرسشنامه مربوطه را بسازد. رویکرد پژوهش کیفی– کمّی بوده، به این معنا که در بخش کیفی از روش تحلیل محتوای متون دینی و در بخش کمّی، توصیفی از نوع پیمایشی است که برای سنجش روایی مؤلفههای نگرش و گویههای پرسشنامه استفاده میشود. پژوهش از نظر هدف از نوع تحقیق کاربردی است. در این پژوهش، نخست مفاهیم مرتبط با خانواده و نگرش به آن مقولهبندی شده و از روش کدگذاری باز و کدگذاری محوری، مؤلفههای مرتبط با نگرش به خانواده استخراج شد. برای سنجش روایی مؤلفهها و گویهها از نظر متخصصان علوم دینی و روانشناسی بهره گرفته شد. پس از ارزیابی کارشناسان از مؤلفهها، تعداد 32 مؤلفه در سه حیطه و ابعاد دهگانه تأیید شد و براساس این مؤلفهها، 95 گویه جهت ساخت پرسشنامه به دست آمد. سپس برای تأیید دادههای پژوهش، پس از اجرا در بین نمونه 205 نفری از تحلیل عاملی تأییدی و CVI و برای سنجش پایایی آن از آلفای کرونباخ و روش دونیمهسازی استفاده شد که ضریب اعتبار آنها به ترتیب 97/0 و 95/0 گزارش شد که نشان میدهد پرسشنامه از پایایی مطلوبی برخوردار است.
Keywords