Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (Nov 2024)
ʿOs̠mān b. Ebi’l-ʿĀṣ’ın Hayatı ve İslam Tarihindeki Yeri
Abstract
Bu çalışmada Hz. Peygamber’in risalet süresi boyunca stratejik bir yer işgal eden Taif ve bu şehirde meskûn Benū S̠aḳīf kabilesinin dikkat çekici bir üyesi olan ʿOs̠mān b. Ebi’l-ʿĀṣ’ın (ö. 50-51/670-71) hayatı ve İslam tarihindeki yeri ele alınmaktadır. ʿOs̠mān b. Ebi’l-ʿĀṣ, geç bir dönem olarak kabul edilebilecek Mekke’nin fethini müteakiben hicretin 9. yılı Ramazan ayında Allah Rasulü’ne bir heyet göndermek suretiyle İslam’ı kabul eden Taiflilerin ilk valisidir. Bizzat Hz. Peygamber tarafından atandığı valilik görevini Hz. Ebū Bekr dönemi ile Hz. ʿÖmer’in hilafet yıllarının ilk iki senesinde de sürdürmüş ve bu dönemde S̠aḳīf kabilesinin dinden dönmesine mâni olmanın yanı sıra irtidat eden kabilelerle mücadele gibi önemli hizmetler icra etmiştir. Daha sonra Hz. ʿÖmer tarafından görevlendirildiği Bahreyn bölgesi valiliğini Hz. ʿOs̠mān döneminin ilk altı yılında devam ettirmiş, bu süreçte de bugünkü İran sınırları içerisinde kalan Fars bölgesinin fethi ve İslamlaşması yolunda mühim faaliyetler yürütmüştür. Yaklaşık yirmi yıl boyunca Taif ve Bahreyn bölgesinde valilik yapıp İslam medeniyetinin teşekkül sürecine önemli katkılar sunmasına rağmen hakkında bugüne kadar herhangi bir eser kaleme alınmayan ʿOs̠mān b. Ebi’l-ʿĀṣ, ilk defa bu makale ile müstakil bir çalışmaya konu olmaktadır.
Keywords
