Bulletin of the Mineral Research and Exploration (Sep 2004)
ÇANAKKALE HAVZASININ ORTA-ÜST MİOSEN STRATİGRAFİSİ, ÇANAKKALE, KB TÜRKİYE
Abstract
- Çanakkale havzasında çökelen Orta-Üst Miyosen yaşlı karasal ve denizel sedimanter kaya birimleri Çanakkale Boğazı doğu kenarı boyunca yüzeylenmektedir. Bu çökeller Çanakkale ile Truva arasında Paleozoyik şistleri, mermerleri, kuvarsitleri, Permiyen-Triyas ofiyolitleri ve Eosen volkanik kayaları üzerinde; Çanakkale kuzeyindeki Lapseki çevresinde ise sadece Eosen volkanik ve volkanoklastik çökelleri üzerinde uyumsuzlukla yer almaktadır. Sedimanter kaya birimlerini Orta Miyosen yaşlı Sarıyar formasyonu ile Üst Miyosen yaşlı Çanakkale formasyonu oluşturur. Metamorfik ve magmatik temel birimleri üzerinde açılı uyumsuzlukla yer alan Sarıyar formasyonu kırmızı-bordo renkli alüvyon yelpazesi çökellerinden oluşur. Sarıyar formasyonu üzerine uyumsuzlukla denizel çökellerden oluşan Çanakkale formasyonu gelir. Çanakkale formasyonu farklı litoloji toplulukları, sedimanter özellikler ve çökelme ortamlarına sahip Güzelyalı, İntepe ve Tekkedere üyelerinden oluşmaktadır. Bu üyeler yanal ve düşey yönde birbirleriyle geçişlidirler. Çoğunlukla ufak-kaba taneli kumtaşları ile çamurtaşı, silttaşı ve konglomeradan oluşan Güzelyalı üyesi kıyı ve kıyı yüzünde çökelmiştir. İntepe üyesi çamurtaşları ve silttaşları ile kumtaşlarından oluşur. Kumtaşları gel-git süreçlerine bağlı olarak gelişen çift yönlü çapraz katmanlı, düzlemsel ve tekne türü çapraz katmanlı, alevsi ve merceksi tabakalıdır. Lagün çamurtaşları içerisinde aşınmalı taban yüzeylere sahip gel-git kanalı çökelleri şeklinde gözlenir. Bu çökeller orta-kaba kumtaşları ile çakıltaşlarından ve bol miktarda kırılmış kavkı parçalarından oluşur. Tekkedere üyesi algsi yaygılı kireçtaşı, sığlıklarda çökelen oolitik kireçtaşı, plaj çakıltaşı ve kaba kumtaşından kuruludur. Üst Miyosen yaşlı Çanakkale formasyonu Pleyistosen denizel taraçaları ve Pleyistosen-Günümüz alüvyon çökelleriyle örtülür.
