بررسی اثرات و پیامدهای استقرار کشاورزی پایدار در راستای احیای دریاچه ارومیه

Abstract

هدف اصلی این پژوهش بررسی اثرات و پیامدهای اجرای فعالیت کشاورزی پایدار در قالب پروژه «همکاری در احیای دریاچه ارومیه از طریق مشارکت جوامع محلی در استقرار کشاورزی پایدار و حفاظت از تنوع‌زیستی» بود. به لحاظ روش تحقیق، این پژوهش از نوع تحقیقات توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش را تمامی مشارکت‌کنندگان در فعالیت کشاورزی پایدار در روستاهای تحت پوشش فازهای 6 و 7 پروژه اشاره شده در استان‌های آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی تشکیل دادند (900= N). بر اساس جدول بارتلت و همکاران (2001)، 251 نفر از این مشارکت‌کنندگان با استفاده از روش نمونه‌گیری چندمرحله‌ای و به‌صورت تصادفی انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه استفاده شد. روایی پرسشنامه با نظر پانلی از کارشناسان و متخصصان مورد تأیید قرار گرفت. برای تعیین پایایی ابزار تحقیق، پیش‌آزمون انجام گرفت که مقدار آلفای کرونباخ محاسبه شده برای مقیاس اصلی پرسشنامه در حد مناسب (بالای 75/0) بود. به‌منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSSWin25 استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که اثرات و پیامدهای اجرای فعالیت کشاورزی پایدار به ترتیب در قالب سه عامل زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی قرار گرفتند و در حدود 59 درصد از واریانس اثرات اجرای پروژه را تبیین کردند. به‌طور کلی، با توجه به نتایج به‌دست آمده می‌توان نتیجه گرفت که متناسب با ابعاد سه‌گانه اصلی توسعه پایدار، اجرای فعالیت کشاورزی پایدار توانسته است به موازات توجه به ملاحظات زیست-محیطی، معیشت جوامع محلی را به‌واسطه ظرفیت‌سازی اجتماعی و الگوسازی مشارکت جوامع محلی بهبود دهد.

Keywords

• پیامدهای کشاورزی پایدار
• مشارکت جوامع محلی
• تنوع‌زیستی
• تالاب‌ها
• احیای دریاچه ارومیه