مطالعه قابلیت ردیابی فلز سنگین سرب در برگ درختان اوکالیپتوس (Eucalyptus microtheca) و برهان (Albizia lebbeck) در شهرستان شوش

Abstract

زمینه و هدف: سرب جزء فلزات سمی می‌باشد که نقش زیستی در بدن موجودات زنده ندارد و می‌تواند منجر به مسمومیت و بیماری در انسان شود. این مطالعه به منظور بررسی وضعیت آلودگی به سرب با گونه‌های درختی غالب کاشته شده در محدوده شهری شهرستان شوش به عنوان ردیاب زیستی انجام شد. مواد و روش‌ها: نمونه‌برداری از 2 گونه برهان و اوکالیپتوس در طول یک سال در 4 ایستگاه پرترافیک و کم‌ترافیک در محدوده شهری انجام شد. نمونه‌گیری از خاک محل رویش درخت‌ها از عمق صفر تا 30 سانتی‌متر و نمونه برگ گیاهان از ارتفاع 2 متر از سطح زمین در چهار جهت و در سه تکرار صورت گرفت. نمونه‌های برگ و خاک به تعداد 120 عدد برای تجزیه شیمیایی به آزمایشگاه منتقل شدند.یافته‌ها: بیشترین میانگین غلظت سرب در زمستان 1398 در خاک پای درختان در ایستگاه پرترافیک4/6±1183/2 میلی‌گرم بر کیلوگرم و در برگ‌های شسته‌نشده درخت برهان در ایستگاه کم‌ترافیک4/2±95/1 میلی‌گرم بر کیلوگرم بود. در فصل تابستان 1399 به ترتیب بیشترین و کمترین میزان سرب در خاک پای درختان ایستگاه پرترافیک 7/3±1056/2میلی‌گرم بر کیلوگرم و در برگ‌های شسته‌نشده درخت برهان در ایستگاه کم‌ترافیک 1/4±95/3 میلی‌گرم بر کیلوگرم به دست آمد.نتیجه‌گیری: با توجه به این که میزان ضریب تجمع زیستی در هیچ یک از نمونه‌ها بیشتر از 1 نبود، می‌توان نتیجه گرفت گونه‌های برهان و اوکالیپتوس توانایی چندانی برای انتقال سرب موجود در خاک به اندام هوایی خود، همچنین توانایی جذب سرب احتمالی موجود در فضای رشد خود را ندارند و نمی‌توان آن‌ها را جزء گیاهان زیست ردیاب درنظر گرفت.

Keywords

• آلودگی فلزات سنگین
• ردیابی فلز سرب
• نشانگر زیستی آلودگی
• اوکالیپتوس
• برهان