ارزیابی و شبیه‌سازی رشد شهری با استفاده از مدل زنجیره مارکوف (مورد مطالعه: شهر دزفول)

Abstract

در این مقاله به ارزیابی و شبیه­سازی تغییرات کاربری اراضی شهرستان دزفول با استفاده از داده­های ماهواره­ای قبل از جنگ عراق با ایران پرداخته شده است. جنگ به همراه خود خرابی­های زیادی خصوصاً در محیط­های شهری در بر دارد. در دوران پس از جنگ توجه به رشد و توسعه شهری در جهت از بین بردن آسیب­های وارده اهمیت ویژه­ای می­یابد. امروزه مدل­سازی و شبیه­سازی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره­ای می­تواند ابزار بسیار مفیدی برای تشریح روابط متقابل بین محیط انسان­ساخت و محیط طبیعی برای کمک به تصمیم­گیری برنامه­ریزان در شرایط پیچیده باشد. در این تحقیق مدل شبیه سازی و پیش­بینی تغییرات کاربری اراضی CA-Marcov به کاربرده شد و در این مدل از داده­های تاریخی به دست آمده از استفاده از داده­های سنجش از دور چندزمانه (Landsat ETM+) مربوط به سال­های 1985 و 2005 استفاده شد. نقشه­های کاربری و پوشش اراضی با روش طبقه نظارت شده با الگوریتم حداکثر احتمال در طی دو سال مورد نظر تهیه گردید. سپس با استفاده از نقشه­های کاربری و پوشش اراضی بدست آمده و ترکیب آن با روش­های پیش­بینی زنجیره­های مارکوف به شبیه­سازی و پیش­بینی تغییرات فیزیکی آتی در سال­های 2018 و2030 پرداخته شد. نتایج شبیه­سازی در سال­های 2018 و 2030 نشان از روند افزایشی در اراضی شهری شهر دزفول به ترتیب برابر 77/130 و 334 هکتار و روند کاهشی در اراضی کشاورزی به ترتیب برابر 22/320 و 24/273 هکتار دارد. نتایج تحقیق حاکی از کارایی بالای مدل تلفیقی CA-Marcov در پایش روند تغییرات کاربری اراضی در سال­های گذشته و پیش­بینی این تغییرات خصوصاً رشد شهری برای سال­های آتی براساس الگوی تغییرات در سال­های گذشته است.

Keywords

• رشدشهری
• شبیه سازی
• زنجیره مارکوف
• تصاویرماهواره ای
• دزفول