پدافند غیرعامل (Dec 2023)
تعیین غلظت، تغییرات فصلی و مدت زمان ماندگاری ذرات پرتوزای طبیعی در هوای تهران
Abstract
یکی از مهم‌ترین چالش‌های حوادث هسته‌ای میزان انتشار و تعلیق ذرات پرتوزا در اتمسفر است. اطلاع از رفتار این ذرات در جو مدیریت و تصمیمات بعدی از اتفاقات پیش‌بینی‌نشده را بهینه‌تر خواهد کرد. استفاده از ذرات پرتوزای طبیعی بهعنوان ردیابهای محیطی برای مطالعه آلایندههای اتمسفری یکی از مطالعات کلیدی و مهم در انجام تحقیقات اتمسفری است. برای بررسی تعیین غلظت رادیونوکلئیدهای سرب 210، بیسموت 210 و پلونیم 210 و همچنین تخمین زمان اقامت برای کل ذرات معلق پرتوزا به‌صورت ماهانه از آبان ماه 1400 الی مهرماه 1401 در شهر تهران نمونه‌برداری صورت گرفت. نمونه‌ها توسط پمپ نمونه‌بردار حجم بالا با دبی متوسط 5/1 مترمکعب در دقیقه با بازه زمانی 6 تا 12 ساعت انجام و در سازمان انرژی اتمی آماده‌سازی و شمارش شدند. نتایج میانگین ماهیانه غلظت رادیونوکلئیدها نشان می‌دهد که بیشترین مقدار اندازهگیری شده برای سرب 210 در مهرماه با mBq/m3 25/1 بود. متوسط غلظت سالیانه برای این پارامتر در حدود mBq/m3 89/0 بود که کمترین مقدار آن در فروردینماه با مقدار mBq/m3 42/0 ثبت شد. نتایج نشان از افزایش نسبی در غلظت این متغیر برای فروردین و اردیبهشتماه و کاهش نسبی برای شهریور و دیماه بود. میانگین غلظت اندازهگیری شده برای متغیر پلونیم 210 در کل دوره حدود mBq/m305۸/0 بود. همچنین mBq/m3095/0 در آذر‌ماه بهعنوان بیشترین غلظت و mBq/m3 032/0 در دیماه بهعنوان کمترین مقدار اندازهگیری شده برای این رادیونوکلئید است. همین روند برای بیسموت 210 نیز با میانگین کلی mBq/m3 42/0 برای دوره بررسی مشاهده شد. بیشترین و کمترین مقدار اندازهگیری شده برای این رادیونوکلئید در کل دوره بررسی به ترتیب 85/0 و 18/0 mBq/m3 بود. طبق نتایج به‌دست‌آمده بر مبنای سرب 210/ پلونیم 210 میانگین زمان اقامت ذرات معلق 1/20 روز تخمین زده شد. بر این اساس تیرماه با میانگین 5/22 روز و دیماه 8/17 روز بهعنوان بیشترین و کمترین زمان اقامت اندازهگیری شده در این کار پژوهشی تخمین زده شد. نتایج به‌دست‌آمده می‌تواند در تدوین سناریوهای انتشار و استنشاق ذرات پرتوزای ناشی از حوادث هسته‌ای کمک نماید.
