طراز اسلامی یا تراز ساسانی، کلاووس- تابلیون مسیحی

Abstract

بیان مسئله: طراز اسلامی، تراز ساسانی، کلاووس- تابلیون مسیحی بافته‌هایی هستند که در گذشته به‌دلیل اعتبار اجتماعی و سیاسی به اشخاص خاص روحانی، درباری، به‌ویژه خلفای اسلامی، شاهان ساسانی و امپراتوران مسیحی، تعلق داشت. شیوۀ نقش‌اندازی و ساخت طراز اسلامی نشانگر تأثیر و تداوم هنر ساسانی و مسیحی است که تاکنون برای انتساب تاریخی آن پژوهشی انجام نشده است. پژوهش حاضر به دو پرسش نقاط تشابه و تفاوت طراز اسلامی با تراز و کلاووس- تابلیون مسیحی چیست؟ و کدام طرح و نقش تراز ساسانی و کلاووس- تابلیون بر طراز اسلامی تأثیر گذاشته است؟ پاسخ می‌دهد.هدف: هدف این پژوهش توصیف و شناخت تراز ساسانی، کلاووس- تابیلون مسیحی، به‌منزلۀ شواهدی بر تأثیرپذیری طراز اسلامی، است.روش پژوهش: روش پژوهش حاضر توصیفی- تاریخی است. داده‌ها از راه کتابخانه‌ای و سایت موزه‌ها گردآوری شده است. در ابتدا بافته‌های اسلامی، ساسانی و مسیحی بر پایۀ منابع تاریخی و تصویری توصیف و سپس برمبنای اشکال، نقوش و طرح‌ها، میزان تأثیرپذیری طراز اسلامی مشخص و در بخش ارزیابی پژوهش تحلیل کیفی شده است.یافته‌ها: طراز اسلامی به‌لحاظ ساختار و عناصر تزیینی ادامه‌دهندۀ سنت پارچه‌بافی ساسانی و مسیحی است. به این مفهوم که ابتدا از لحاظ نوع بافت، شیوۀ تولید و نقش‌اندازی از تراز ساسانی پیروی کردند و سپس در مسیر نهایی تحول و تغییر خود از اشکال کلاووس- تابلیون مسیحی الگو گرفتند. با این تفاوت که خطوط اولیۀ اسلامی ‌به‌جای عناصر مسیحی در طراز اسلامی قرار گرفت. طراز اسلامی همانند تراز ساسانی و تابلیون از اهمیت مادی و معنوی بالایی برخوردار بوده است و همانند تابلیون مسیحی شکل تغییر یافتۀ نوارهای تزیینی کلاووس قبطی مسیحی می‌باشد.

Keywords

• طراز اسلامی
• ترازساسانی
• کلاووس- تابلیون مسیحی
• پارچۀ ساسانی
• پارچۀ مسیحی