تفکیک آنومالی‌های ژئوشیمیایی مرتبط با کانی‌سازی گرمابی مس با استفاده از تحلیل فاکتوری مرحله‌ای در برگه زمین‌شناسی فیض‌آباد

Abstract

ژئوشیمی رسوب آبراهه‌ای یکی از روش‌های پرکاربرد برای اکتشاف کانی‌سازی در مقیاس وسیع است. پردازش دقیق داده‌های رسوبات آبراهه‌ای بسیار حائز اهمیت است زیرا اگر به‌طور دقیق پردازش نشود می‌تواند باعث از دست رفتن برخی از مناطق امیدبخش شود. در این پژوهش به‌منظور تفکیک دقیق‌تر آنومالی‌های ژئوشیمیایی مرتبط با تیپ‌های کانی‌سازی مس با منشأ گرمابی (مس - طلای پورفیری، رگه‌ای و IOCG) در بخش شمالی برگه یک‌صد هزار فیض‌آباد از روش تحلیل فاکتوری مرحله‌ای استفاده شد. در این روش علاوه بر حذف عناصر بی‌اثر در پردازش‌های چند متغیره، عناصر غیر مرتبط با منشأ گرمابی و همچنین عناصری که حداقل مشارکت گروهی را با سایر عناصر نشان می‌دهند نیز کنار گذاشته ‌‌می‌‌شود تا فاکتورهای بدون نوفه و اصطلاحاً فاکتور‌‌های تمیز به دست آید. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که فاکتور‌های 1 و 2 در مرحله چهارم از تحلیل فاکتوری مرحله‌ای می‌توانند فاکتور‌های مناسبی برای اکتشاف ذخایر مس در این منطقه باشند. جهت اعتبارسنجی مدل‌های ژئوشیمیایی، با استفاده از نمودار نرخ پیش‌بینی-مساحت، نتایج به‌دست‌آمده از روش تحلیل فاکتوری مرحله‌ای و روش تحلیل فاکتوری معمولی مقایسه شد. مقایسه فوق نشان داد که فاکتور دوم روش تحلیل فاکتوری مرحله‌ای در 22 درصد از مساحت منطقه، 78 درصد از کل اندیس‌های مس گرمابی را آشکار‌سازی می‌کند درحالی‌که فاکتور دوم روش معمولی، در 25 درصد مساحت منطقه، 75 درصد از اندیس‌های معدنی شناخته‌شده را در بر می‌گیرد؛ بنابراین در روش تحلیل فاکتوری مرحله‌ای، آنومالی‌هایی با مساحت کمتر، دقیق‌تر و قابل‌اعتمادتر آشکارسازی شده است.

Keywords

• تحلیل فاکتوری مرحله‌ای
• کانی سازی مس با منشأ گرمابی
• رسوبات آبراهه‌ای
• ژئوشیمی
• فیض‌آباد