هنر اسلامی (May 2023)
تبین مولفه های فضاهای اجتماعی در بافت های تاریخی (نمونه موردی مجموعه زندیه و شاهچراغ و محله سنگ سیاه شیراز)
Abstract
باتوجه‌به نیاز ذاتی انسان به زندگی اجتماعی و ضروری بودن آن، داشتن فضاهای جمعی مطلوب هماهنگ با فرهنگ و تاریخ یک بستر امری ضروری است. کیفیت نازل بسیاری از محیط‌های شهری معاصر و فقدان توجه به کیفیت کلی، حاصل عمل فرآیندهایی که محیط را به‌وجود آورده‌اند و نیروهایی است که در این فرآیندها عمل می‌کنند. ادبیات حاکم بر مطالعات انسان و محیط نشان می‌دهد مطالعۀ فضای کالبدی مستلزم ملاحظۀ فعالیت‌ها در آن است. مقصود از «بافت تاریخی» در کشـور مـا، بافت‌های شهری متعلق به دوره‌های ماقبل معاصر اسـت کـه بـه لحاظ تاریخی و زمان پیدایش، متعلق به دوران قاجاریه و پیش از آن بوده منتهی می‌شوند. در بافت‌های تاریخی عناصری اصلی است که به خاطر وزنۀ اجتماعی- اقتصادی آن‌ها و طریقۀ خاص ارتباطشان با دیگر واحدهای معماری- شهری، به‌عنوان عناصر اصلی شناخته شده‌اند، عبارت‌اند از: مسجد جامع، محله مسکونی و بازار. در این پژوهش سه مکان تاریخی -اجتماعی که از عناصر اصلی بافت تاریخی شیراز است مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق به‌صورت توصیفی و تحلیلی و با تکنیک پیمایشی به‌صورت پرسش‌نامه اجتماعی است. «مؤلفۀ اجتماعی» شامل تعاملات خودسازمان‌یافته چون برگزاری مراسم‌ها متناسب با مناسبات و رویدادهای فرهنگی و اجتماعی و مذهبی بالاترین امتیاز را کسب کرد و در رتبه‌های بعدی مؤلفه‌های ادراکی، فعالیتی و کالبدی قرار گرفتند.اهداف پژوهش:شناخت مفاهیم اجتماع‌پذیری و ریشه‌های تاریخی و فرهنگی آن‌ها در بافت قدیم شیراز.ارائۀ راه‌کارهایی مناسب برای محافظت از بافت تاریخی شهر شیراز.سؤالات پژوهش:مؤلفه‌های فضاهای اجتماعی در بافت‌های تاریخی شیراز چیست؟چه راه‌کارهایی برای محافظت از بافت‌های تاریخی شیراز و فضاهای اجتماعی آن وجود دارد؟
Keywords
