ارزیابی پایداری مکانی آبخوان ورامین در سه بعد کمی، کیفی و محیط زیستی

Abstract

به منظور حفظ و بقای منابع آب زیرزمینی، ارزیابی پایداری ‏آبخوان‌ها در برابر وقایع و تنش‏های مختلف اعم از انسانی و اقلیمی ضروری است. بدین منظور در این مقاله با استفاده از شاخص‏های پایداری منابع آب زیرزمینی در سه بعد کمی، کیفی و محیط زیستی ارزیابی پایداری مکانی در آبخوان ورامین مورد سنجش قرار گرفته است. این شاخص‏ها شامل شاخص تغییر در ذخیره آب زیرزمینی (شاخص هیدروژئولوژی کمی)، شاخص تغییر در کیفیت آب زیرزمینی و شاخص مشکلات کیفیت آب زیرزمینی (شاخص‏های هیدروژئولوژی کیفی)، شاخص آسیب‌پذیری آب‏های زیرزمینی و شاخص خشک‌سالی آب زیرزمینی (شاخص‏های محیط زیستی) هستند. پس از ارزیابی هر شاخص، پایداری کلی آبخوان با تلفیق شاخص‌ها با دو روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و آنتروپی انجام گرفته است. براین اساس نتایج نهایی ارزیابی پایداری آبخوان در دشت ورامین نشان می‌دهد که بخش شرقی آبخوان پایداری بالاتری نسبت به بخش غربی آبخوان دارد. پایداری پایین آبخوان در بخش‌های غربی بین عدد صفر تا 25 نمایانگر نیاز شدید پیاده‌سازی طرح‌های مدیریت احیای آبخوان است. وضعیت هیدروژئولوژیکی و هیدروژئوشیمی آبخوان نتایج به دست آمده از وضعیت پایداری آبخوان را تأیید می‌نماید. از لحاظ هیدروژئولوژیکی بخش شمالی و شرقی آبخوان ضخامت زیاد و قابلیت انتقال بالایی وجود دارد در حالی که در غرب دشت ضخامت به شدت کاهش پیدا می‌کند و آبرفت‌ها نیز دانه‌ریز با قابلیت انتقال پایین هستند. همچنین حضور رودخانه شور در بخش غربی آبخوان که مسیر عبور فاضلاب است باعث کاهش پایداری کیفی و افزایش آسیب‌پذیری آبخوان در بخش غربی آبخوان شده است.

Keywords

• احیای آبخوان
• آنتروپی شانون
• تحلیل سلسله مراتبی
• شاخص‏ های پایداری