İlahiyat Tetkikleri Dergisi (Dec 2021)
Felsefî Kelam ve Ahlâk Felsefesi Bağlamında Kötülük Problemi: Nasîruddin Tûsî Merkezli Bir Analiz
Abstract
İnsanoğlunun karşılaştığı doğal felâketler ve başka türden kötü olaylar Tûsî’yi kötülük problemine eğilme ve Tanrı’nın adâletine dair mantıklı ve tutarlı bir açıklama yapma gayreti içine itmiştir. Filozofun bu eksendeki temellendirmeleri aslında hayatın kaynağına, insanın varlık âlemindeki yerine ve yaşamın hangi hayat felsefesine ve ilkelere göre belirleneceğine ilişkin merakın sorunsallaştırılması ve hayatın anlamlandırılması açısından büyük önemi hâizdir. Çalışmanın amacı Tûsî’nin kötülük (şer) problemine ilişkin düşünce ve yaklaşımlarını derli-toplu bir şekilde ortaya koymak, bu konuda seleflerinden ne ölçüde etkilendiğini, kendine özgü katkısının olup olmadığını belirlemekle birlikte, filozofun doğal felâketler ve başka türden kötü olayları Tanrı’nın adâleti ile nasıl bağdaştırdığını ortaya koymaktır. Çalışmanın temel tezi Tûsî’nin kötülük problemine ilişkin görüş ve yaklaşımlarında genelde Mu‘tezile-Şîa ve İslâm Meşşâî geleneği çizgisini devam ettirdiği yönündedir. Tanrı’ya kötü fiillerin isnâd edilip-edilemeyeceği konusunda Tûsî’nin genelde Mu‘tezile olmakla, kısmen Eş‘arî çizgisini benimseyerek sentezçi bir tutum sergilediği de söylenebilir.
Keywords
