ارزیابی عملکرد غده، صفات رویشی و باروری دانه گرده در شش خانواده حاصل از بذر حقیقی سیب‌زمینی (Solanum tuberosum L.)

Abstract

یکی از مشکلات اصلاح سیب­زمینی در ایران مانند بیشتر کشورهای دیگر فقدان تنوع ژنتیکی به علت تکثیر غیر­جنسی و وارداتی بودن ارقام سیب­زمینی می­باشد. به منظور بررسی امکان دستیابی به کلون­های امیدبخش برای استفاده در برنامه های اصلاحی و نیز ارزیابی عملکرد غده، آزمایشی با استفاده از 6 خانواده حاصل از بذر حقیقی سیب­زمینی شامل آزادگرده­افشان­های فانتا، آندیژنای گزینش شده، هیبریدهای کایزر×آگریا، ساوالان×آگریا، خانواده حاصل از بک کراس اول هیبریدهای S. stoloniferum× S. tuberosum (sto × tbr) با والد زراعی و خانواده حاصل از تلاقی­های برادر و خواهر ناتنی هیبریدهای tbr×sto با استفاده از طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که شاخص­های عملکرد غده کل، ارتفاع بوته، سطح برگ و باروری دانه گرده در سطح احتمال یک درصد و تعداد ساقه در بوته و درصد ماده خشک غده و اندام هوایی بوته در سطح احتمال پنج درصد در میان خانواده های مورد مطالعه تفاوت معنی دار دارند. بیشترین عملکرد غده در تک بوته را خانواده ساوالان × آگریا با میانگین 66/526 گرم داشت اما اختلاف آن با خانواده های آزادگرده افشان‌های فانتا، هیبریدهای کایزر×آگریا، ساوالان×آگریا معنی دار نبود. از نظر تعداد غده در بوته، خانواده حاصل از بک کراس اول هیبریدهای tbr×sto با والد زراعی با 70/19 غده بیشترین تعداد غده در بوته را تولید ولی از نظر آماری خانواده­های آندیژنا، ساوالان × آگریا و برادر خواهر ناتنی حاصل از هیبرید­های tbr×sto با هم تفاوت معنی داری نداشتند. از نظر باروری دانه گرده خانواده­های برادر خواهر ناتنی هیبرید­های tbr×sto، BC1 و آزاد گرده افشانهای فانتا از بالاترین در صد دانه گرده بارور و هیبرید های ساوالان × آگریا از کمترین باروری دانه گرده برخوردار بودند.

Keywords

• هیبریدهای توبروزوم × استولونیفروم
• عملکرد غده
• ماده خشک
• نر باروری
• نشا سیب زمینی