Pediatria i Medycyna Rodzinna (Dec 2010)
Nudności i wymioty
Abstract
Nudności są nieprzyjemnym, niebolesnym odczuciem silnej, nieodpartej potrzeby zwymiotowania, z kolei wymioty polegają na gwałtownym wydaleniu treści żołądka przez usta w wyniku silnych skurczów mięśni brzucha i klatki piersiowej. Nudności i wymioty mogą występować niezależnie od siebie, ale najczęściej są ze sobą powiązane. Nudności i wymioty powstają w odpowiedzi zarówno na bodźce fizjologiczne, jak i patologiczne. Zwykle jednak przewlekłe nudności i wymioty są objawem chorób przewodu pokarmowego lub innych narządów. Choroby przewodu pokarmowego i otrzewnej stanowią szeroką grupę chorób wywołujących nudności i wymioty, począwszy od nieżytu żołądkowo-jelitowego o ostrym infekcyjnym tle, przez zatrucie pokarmowe i nadwrażliwość pokarmową, do stanów ostrych – niedrożności jelita cienkiego lub/i grubego. Leki i toksyny, między innymi cytostatyki, są jedną z najczęstszych przyczyn nudności i wymiotów. Wśród innych przyczyn nudności i wymiotów można wymienić: choroby OUN prowadzące do zwiększenia ciśnienia śródczaszkowego, choroby endokrynologiczne i metaboliczne (mocznica, kwasica ketonowa w cukrzycy, choroby tarczycy i przytarczyc oraz choroba Addisona), zawał ściany dolnej mięśnia sercowego, nudności i wymioty pooperacyjne. Nudności i wymioty jako choroby czynnościowe zostały ujęte w III kryteriach rzymskich w punkcie „Choroby czynnościowe żołądka i dwunastnicy”. W diagnostyce różnicowej należy uwzględnić czas trwania wymiotów, czas pomiędzy posiłkiem a wystąpieniem wymiotów, a także charakter treści wymiocin i inne objawy towarzyszące. Wywiad i badanie fizykalne dostarczają zwykle wystarczających informacji do postawienia prawidłowej diagnozy i ustalenia leczenia u większości chorych cierpiących na nudności i wymioty. Niektórzy pacjenci wymagają jednak badań laboratoryjnych, obrazowych i endoskopowych przed zastosowaniem odpowiedniej terapii. Schemat postępowania w przypadku nudności i wymiotów polega na wyrównaniu zaburzeń wodnych i elektrolitowych, postępowaniu diagnostycznym i rozpoczęciu leczenia przyczynowego lub leczenia objawowego. Jeśli to możliwe, stosujemy przyczynowe leczenie nudności. U wielu chorych konieczne są leki przeciwwymiotne i korygujące zaburzone funkcje przewodu pokarmowego.
