Studia Litteraria et Historica (Dec 2016)
Od odrzucenia ironii ku jej afirmacji. Dorota Masłowska w poszukiwaniu „my” [From rejection to praise of irony. Dorota Masłowska in her search of “we”]
Abstract
From rejection to praise of irony. Dorota Masłowska in her search of “we” The adventures of Dorota Masłowska, experienced between her novels Snow White and Russian Red and Honey, I Killed Our Cats, show a world where capitalism is the only way of organising reality. At the same time, it is a power affecting all types of relations: among people and between people and the world. The motif connecting Masłowska’s novels is the pursuit – through one’s writing – of liberation from the tools of the capitalist rule recorded and reinforced in the language. Attempts at comprehending this rule, undertaken always as an element of a writer’s ethos, are an extremely interesting path from destruction to praising conservatism and from combat for yourself (as defined by Hallward) – as an expression of a specific configuration of reality – to the singularity of a writer’s absolute. Taking this path requires a change to the use of two literary categories: grotesque and irony which remain Masłowska’s trademarks. At the same time, in her subsequent books grotesque and irony bring a new angle to her polyphonic writing. The author analyses the evolution of Masłowska’s writing making a (critical) use of the tools of postcolonial theory. She refers to the notions of “singular” and “specific” as used by Peter Hallward in his Absolutely Postcolonial. Writing between Singular and the Specific (2001). In his dissertation, Hallward presents two trends; a description thereof allows him for “the global and contemporary discrimination of fundamental approaches to our general conceptions of agency and context, self and other, politics and particularity.” Snochowska-Gonzalez refers Hallward’s categories to the subject of interest of the postcolonial theory (like freshly located and de-territorialisation, national determination and freedom from it). She develops the method of applying analytical tools presented in her article “Od melancholii do rozpaczy. O prozie Andrzeja Stasiuka” published in Studia Litteraria et Historica, no. 2 (2013). Od odrzucenia ironii ku jej afirmacji. Dorota Masłowska w poszukiwaniu „my” Przygody Doroty Masłowskiej, przeżywane na drodze od Wojny polsko-ruskiej pod flagą biało-czerwoną do Kochanie, zabiłam nasze koty, pokazują świat, w którym kapitalizm jest jedynym dostępnym sposobem organizowania rzeczywistości, a jednocześnie siłą, która nadaje kształt wszelkim relacjom – między ludźmi nawzajem i między ludźmi i światem. Nić łącząca powieści Masłowskiej to dążenie do wyzwolenia się – przez własną praktykę pisarską – od zapisanych i umocnionych w języku narzędzi kapitalistycznego panowania. Próby odnalezienia się wobec tego panowania, podejmowane zawsze jako element pisarskiego etosu, są niezwykle ciekawą drogą od burzycielstwa do pochwały konserwatyzmu i od walki o siebie samą, rozumianej po Hallwardowsku jako wyraz konkretnej konfiguracji rzeczywistości, do osobliwości pisarskiego absolutu. Przebycie tej drogi wymaga zmiany w użyciu dwóch kategorii literackich: groteski i ironii, które wciąż pozostają znakiem rozpoznawczym warsztatu Masłowskiej, a jednocześnie nadają – w kolejnych jej książkach – inny ton jej polifonicznemu pisarstwu. Autorka analizuje przemiany, jakim podlega pisarstwo Masłowskiej, przy (krytycznym) użyciu narzędzi teorii postkolonialnej. Wykorzystywane w tekście terminy „osobliwy” i „konkretny” (singular i specific) odwołują się do rozprawy Petera Hallwarda Absolutely Postcolonial. Writing between Singular and the Specific (2001). Hallward przedstawia w niej dwie tendencje, których opisanie pozwala mu na „całościowe i współczesne rozróżnienie zasadniczych ujęć ogólnych koncepcji sprawstwa i kontekstu, koncepcji ‘ja’ i ‘innego’, polityki i partykularności”. Snochowska-Gonzalez proponuje odniesienie kategorii Hallwarda do tematyki poruszanej przez teorię postkolonialną (takich jak zlokalizowanie i deterytorializacja, narodowe zdeterminowanie i wolność od niego). Autorka rozwija w tekście metodę zastosowania narzędzi analitycznych, przedstawioną w artykule Od melancholii do rozpaczy. O prozie Andrzeja Stasiuka, opublikowanym w piśmie „Studia Litteraria et Historica”, nr 2 (2013).
Keywords
