Toplumsal Cinsiyet ve Medyadaki Söylemi: Evlilik Programları

Abstract

Biyolojik olarak kadın ve erkek olmak toplumun devamlılığını sağlamada temel belirleyicidir ve onlara anne, baba gibi başat ve değişmeyen roller vermektedir. Bu rollere dayandırılarak geçmişten günümüze farklı roller ve sorumluluklar da verilmiştir. Atfedilen roller ve sorumluluklar toplumların, teknolojik ve bilimsel gelişmelerine, yaşadıkları coğrafi şartlara, kültürel yapısını oluşturmada önemli bir etkiye sahip olan inanç sistemlerine ve bireylerinin eğitim düzeylerine göre değişkenlik göstermektedir. Diğer taraftan cinsiyetlere atfedilen roller yine her toplumun içindeki aynı temel prensiplerle uyumlu bir yapıda yeniden kurgulanarak üretilmeye devam ettirilmektedir. Fakat toplumların gelişmişlik durumuna paralel cinsiyetlere atfedilen roller ve sorumluluklar eşitsizlikten eşitliliğe veya farklılıklardan benzerliklere doğru eğilim göstermektedir. Cinsiyet rollerin ve sorumlulukların öğretilmesinde ve aktarılmasında ise aile, eğitim kurumları ve günümüzde kitle iletişim araçları güçlü bir etkiye sahiptir. Rolleri ve sorumlulukları aktarma gücü dikkate alınarak kitle iletişim araçlarının bir mecrası olan televizyonun da, hazırlanan program içeriklerinde geçen söylemleri, önemlidir. Mevcut çalışmada ise ulusal yayın yapan üç farklı TV kanalında yayınlanan evlilik programlarından çalışmanın verisi elde edilmiştir. Belirlenen evlilik programlarının içeriklerinde geçen söylemler aracılığıyla, cinsiyetlere atfedilen roller ve sorumlulukların eşit veya benzer olmasını saptamak amaçlanmıştır ve Van Dijk’ın eleştirel söylem analizi yöntemi kullanılarak, çalışmanın amacına uygun bulunan söylemler analiz edilmiştir. Sonuç, incelenen söylemler aracılığıyla aktarılan toplumsal cinsiyet rolleri ve sorumluluklarında, kadın ve erkeğe eşit ve benzer roller verilmediği tespit edilmiştir.

Keywords

• discourse
• media
• gender roles
• söylem
• medya
• toplumsal cinsiyet rolleri