Bulletin of the Mineral Research and Exploration (Dec 2015)
DUMANLI KÖYÜ ’NDE (ÇANAKKALE - TÜRKİYE) ASBEST MARUZİYETİNİN TIBBİ JEOLOJİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ; DİSİPLİNLER ARASI BİR ÇALIŞMA
Abstract
Biga Yarımadası genel jeolojik nitelikleri ve doğal kaynak çeşitliliği yanı sıra önemli tıb-bi jeoloji sorunları bakımından da oldukça ilginç bir bölgedir. Bölgenin muhtemel tıbbi je- olojik sorunlarının başlıcaları; doğal radyoaktivite, içme sularında metal/mineral kirliliği, asit kaya/maden drenajı, jeotermal ve diğer su kaynaklarında kalite sorunu, vb olarak sayı- labilir. Bu kadar geniş tıbbi jeolojik sorunlara sahip olan Biga Yarımadası’ndaki kritik bir bölgede asbest maruziyeti tıp ve yerbilimcilerden oluşan bir grup tarafından incelenmiştir. Araştırma Kuzeybatı Anadolu’da Biga Yarımadasının kuzeybatısında, Çanakkale ilinin Lapseki ilçesine bağlı Dumanlı köyü ve çevresinde sürdürülmüştür. Çanakkale ‹l Sağlık Müdürlüğü tarafından 2011 yılında Dumanlı köyünde 3 ve yakınındaki Çamyurt köyünde 1 adet mezotelyoma vakası tespit edilmiştir. Bunun üzerine yer bilimciler ile Göğüs Has- talıkları ve Halk Sağlığı uzmanlarından oluşan bir çalışma grubu tarafından bölgede araş- tırmalar yapılmıştır. Çalışmalar yer bilimlerinde ve sağlık bilimlerinde eş zamanlı ve para- lel olarak sürdürülmüştür. Dumanlı köyü çevresinde asbestiform mineraller ileri derecede makaslamaya uğramış (sheared) serpantinitler içerisinde yer almaktadır. Serpantinitler böl- gede yaygın mostra veren ve mikaşist, gnays, mermer litolojilerinden oluşan Çamlıca me- tamorfikleri içinde tektonik dilim ve mercekler halinde bulunmaktadır. Bu doğrultu atımlı sistem içerisindeki gerilme-makaslama alanlarında asbestiform mineral damarları geliş- miştir. Petrografik ve mineralojik tayinler bu minerallerin başlıca klinokrizotil, lizardit ve antigorit ile aktinolit olduğunu göstermiştir. Yerbilimleri çalışmalarına paralel olarak, köy- de son beş yılda gerçekleşen ölüm nedenlerinin saptanması amacıyla sözel otopsi çalışma- ları ile solunum fonksiyon testleri ve radyografik tetkikler yapılmıştır. Radyolojik patoloji ile asbest maruziyeti arasında anlamlı korelasyon saptanmış, bu olgularda maruziyet süre- sinin 23-80 yıl arasında değiştiği anlaşılmıştır.
Keywords
