مدیریت آب و آبیاری (Jun 2022)
ارزیابی وضعیت تعادلبخشی منابع آب زیرزمینی با استفاده از شاخص‌های پایداری
Abstract
یکی از رویکردهای ارزیابی تعادلبخشی استفاده از شاخص‌های کمّی و کیفی است که می‌تواند ابزار مناسبی باشد. در این مطالعه به‌منظور ارزیابی سناریوهای تعادلبخشی در آبخوان هشتگرد از دو شاخص آسیب‌پذیری ذاتی آبخوان و شاخص پایداری کمی آبخوان استفاده شد. پنج سناریو براساس طرح تعادلبخشی منابع آب زیرزمینی در منطقه تعریف و با استفاده از مدل عددی MODFLOW شبیهسازی شد. با تلفیق سه شاخص اعتمادپذیری، آسیب‌پذیری و مطلوبیت شاخص پایداری سیستم آب زیرزمینی در سناریوهای مختلف تعادلبخشی محاسبه شد. نتایج شبیهسازی و اعمال سناریوهای مختلف نشان داد که با کاهش برداشت آب به میزان 15درصد بیش‌ترین میزان پایداری در سیستم آبخوان ایجادشده و میزان پایداری سیستم از مقدار 55 درصد تا 87 درصد افزایش دارد. میزان تغییرات شاخص پایداری آبخوان به‌صورت توزیعی در چاه‌های مشاهده‌ای نیز حاکی از این موضوع است که بخش میانی آبخوان بیش‌ترین وضعیت بهبود شاخص پایداری را دارد. این منطقه با تراکم بالای چاه‌های بهره‌برداری بیش‌ترین تأثیر را از کاهش برداشت از آبخوان می‌پذیرد. نتایج به‌دست‌آمده از شاخص پایداری آبخوان با توجه به پراکنش مکانی، امکان‌پذیری پیاده‌سازی سناریوهای مختلف را نشان می‌دهد. از طرفی نیز با توجه به اهمیت توسعه و استفاده از شاخص‌های آسیب‌پذیری، شاخص دراستیک در سطح منطقه تحلیل شد. نتایج نشان داد بخش بالادست آبخوان با توجه به ویژگی‌های هیدروژئولوژی دارای بیش‌ترین میزان آسیب‌پذیری بوده و در جهت جریان آب زیرزمینی میزان آسیب‌پذیری کاهش یافته است.
Keywords
