مقایسه گونه های وحشی و اهلی گلرنگ از نظر تحمل به تنش خشکی و تنوع صفات مرفولوژیک و زراعی

Abstract

خویشاوندان گیاهان زراعی حامل ژن های مفیدی هستند که می توان از آنها در برنامه های اصلاحی بهره برد. این پژوهش در سال1390 با هدف بررسی تنوع ژنتیکی و ارزیابی تحمل به خشکی 46 ژنوتیپ از پنج گونه وحشی و اهلی جنس Carthamusدر مزرعه دانشگاه صنعتی اصفهان در دو محیط رطوبتی (نرمال و تنش خشکی) صورت گرفت. نتایج نشان داد که گونه های مختلف گلرنگ عکس العمل متفاوتی نسبت به تنش خشکی داشتند. عملکرد دانه در بوته در دو گونه C.tinctorius وC. palaestinus تحت تنش خشکی کاهش معنی دار داشت ولی تنش خشکی بر این صفت در دیگر گونه ها تاثیر معنی دار نداشت. گونه C. palaestinus از نظر عملکرد دانه، اجزای آن و درصد روغن ر هر دو شرایط رطوبتی نسبت به سایر گونه ها برتری داشت. مقایسه گونه ها براساس شاخص تحمل به خشکی (STI) نشان داد که گونه C. palaestinus بیشترین میزان تحمل به خشکی را دارا بود. تجزیه خوشه ای 46 ژنوتیپ مورد بررسی براساس صفات مورفولوژیک و زراعی نشان داد که در هر دو شرایط عدم تنش و تنش سه گونه C. tinctorius، C. palaestinus و C. oxyacanthus دارای کمترین فاصله نسبت به هم و دارای بیشترین فاصله نسبت به دو گونه وحشی دیگر بودند. در مجموع دو گونه خویشاوند و تلاقی پذیر با گونه زراعی یعنی C. palaestinus (بدلیل عملکرد بالا در هر دو شرایط رطوبتی و شاخص STI بالا) و گونه C. oxyacanthus (بدلیل عدم کاهش عملکرد در شرایط تنش) را می توان برای انتقال صفت تحمل به خشکی به گونه زراعی معرفی کرد.

Keywords

• دانه های روغنی
• خویشاوندان وحشی
• شاخص های تحمل به خشکی