Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Jun 2024)
ULUSAL BASINDA BİLİM KADINLARI: TOPLUMSAL CİNSİYET PERSPEKTİFİNDEN BİLİM HABERLERİNE YÖNELİK BİR İÇERİK ANALİZİ
Abstract
ÖZ:Bilim dünyasında toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamak üzere hayata geçirilen politikalara rağmen pek çok ülkede kadınlar bilimin çeşitli alanlarında yetersiz temsil edilmektedir. Kadınların bu dezavantajlı durumlarının gerisinde karmaşık toplumsal, kültürel, ekonomik ve yapısal bir dizi etken bulunmakla birlikte medya bu etkenler arasında öncelikli bir yere sahiptir. Zira medya, özellikle de gerçek hayattaki rol modellerinin yokluğunda, bilime ve bilim insanlarına dair tutum ve inançların şekillenmesinde rol oynayan temel bilgi kaynaklarından biridir. Bu bağlamda medya, kadınların ve kız çocuklarının bilime yönelmelerini teşvik edebileceği gibi onları bilimsel uğraşının dışında tutmaya ya da katılımlarını sınırlandırmaya da yol açabilir. Medyanın sahip olduğu bu potansiyelden hareketle, bu çalışmada Türkiye’de bilim haberlerinde bilim kadınlarının nasıl temsil edildiği incelenmektedir. Kadınların bilim dünyasına katılım oranlarının dünyanın pek çok ülkesine kıyasla yüksek olduğu Türkiye’de yazılı basında bilim kadınlarının görünürlük düzeyleri ile görünür oldukları alanları tespit etmek bu çalışmanın temel amacıdır. Bu kapsamda çalışmanın temel sorunsalı, farklı politik yönelimlere sahip BirGün, Hürriyet ve Yeni Şafak gazetelerinde yayımlanan bilim haberlerinin bilim dünyasındaki toplumsal cinsiyete dayalı eşitsizlikleri koruyup güçlendirmek mi, yoksa bu eşitsizliklere meydan okumak yönünde mi hareket ettiğinin belirlenmesidir. Çalışmada sözü edilen gazetelerin web sitelerinde 2019 yılının Ocak, Mayıs ve Eylül aylarında yayımlanan toplam 527 bilim haberi içerik analizi yoluyla incelenmiştir. Çalışmada gazetelerde yer alan bilim kadını oranının Türkiye’deki bilim kadını oranının oldukça altında olduğu; görünürlük düzeyleri ve bilimin farklı alanlarına katılımları konusunda farklı siyasal yönelimlere sahip gazeteler arasında küçük farklılıklar bulunmakla birlikte tümünün bilim kadınlarını yetersiz temsil ettiği sonucuna ulaşılmıştır. ABSTRACT:Despite policies aimed at ensuring gender equality in the scientific community, women are underrepresented in various fields of science in many countries. While there is a complex set of social, cultural, economic and structural factors behind women's disadvantage, the media has a prominent place among these factors. This is because the media are one of the main sources of information that play a role in shaping attitudes and beliefs about science and scientists, especially in the absence of real-life role models. In this context, the media can encourage women and girls to turn to science, but it can also exclude them from scientific endeavors or limit their participation. Based on this potential of the media, this study analyses how women scientists are represented in science news in Turkey. The main purpose of this study is to determine the level of visibility of women scientists in the print media in Turkey, where women's participation in the world of science is high compared to many countries in the world. In this context, the problematic of the study is to determine whether the science news published in the newspapers BirGün, Hürriyet, and Yeni Şafak, which have different political orientations, serve to protect and reinforce gender inequalities in the world of science or to challenge these inequalities. In the study, a total of 527 science news items published on the websites of the aforementioned newspapers in January, May, and September 2019 were examined through content analysis. The study concluded that the proportion of women scientists in the newspapers is well below the proportion of women scientists in Turkey; although there are small differences between newspapers with different political orientations regarding their level of visibility and participation in different fields of science, they all underrepresent women scientists.
Keywords
