اثر تنش یخ زدگی بر برخی پاسخ‌های فیزیولوژیکی و آنتی‌اکسیدانی گل‌های زینتی میمونی (Antirrhinum majus) و بنفشه (Viola × wittrockiana)

Abstract

مقدمه: یخ زدگی یکی از تنش‌های غیرزیستی است که اثرات زیانباری بر رشد و بهره‌وری گیاهان دارد. این پژوهش به منظور بررسی برخی پاسخ‌های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی دو گیاه زینتی و مقاوم به سرما شامل گل میمونی (Antirrhinum majus) و بنفشه (Viola × wittrockiana) در شرایط تنش یخ‌‌زدگی انجام شد. مواد و روش‌ها: از کمینه دمایی دی‌ماه سه مکان مختلف گلخانه، شهر اصفهان و فریدون‌شهر (به ترتیب دماهای 20، 3- و 11- درجه سانتی‌گراد) جهت اعمال تیمارهای مختلف دمایی بر روی گیاهان 70 روزه کشت شده در گلدان به‌مدت 15روز استفاده شد. نتایج: اگرچه روند تغییرات نسبت کلروفیل a و b در دو گیاه متفاوت بود، اما با افزایش برودت هوا رشد طولی ساقه روند کاهشی داشت بطوری‌که در پایین‌ترین دما، طول ساقه گل میمونی و بنفشه به‌ترتیب 63 و 50 درصد نسبت به گیاهان رشد یافته در دمای 20 درجه سانتی‌گراد کاهش داشت. مقدار ترکیبات فنلی، کربوهیدرات‌های محلول و هیدروژن‌پراکسید روند افزایشی داشت. همچنین افزایش قابل توجهی در فعالیت آنزیم کاتالاز هر دو گیاه و آسکوربات پراکسیداز گل میمونی تحت برودت 11- درجه سانتی‌گراد مشاهده گردید اما فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز در هیچ یک از سطوح دمای انجماد تغییر معنی‌داری نداشت. بحث: بنابراین به نظر می‌رسد گیاه گل میمونی و بنفشه با بکارگیری سازوکارهای تنظیم اسمزی و با توانایی‌های متفاوت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان، می‌توانند در برابر تنش حاصل از انجماد مقاومت کنندکه نشان‌دهنده راهکارهای مقاومتی متفاوت وابسته به ژنوتیپ آنهاست.

Keywords

• ترکیبات فعال اسمزی
• تنش سرما
• رنگدانه‌های فتوسنتزی
• گیاهان زینتی