Archiwum Kryminologii (Jan 2008)
Kazirodztwo jako problem karnoprawny (dwugłos)
Abstract
Autorzy tekstu dotykają materii karnoprawnych aspektów kazirodztwa oraz kryminalizacji takich praktyk na podstawie polskiego kodeksu karnego (P. Daniluk) oraz rozwiązań przyjętych w następujących krajach: Kanada, Australia, USA oraz Francja (C. Nowak), przy czym prezentowane przez nich poglądy nie są ze sobą w pełni zgodne. W pierwszej części pracy przedstawiono normy polskiego prawa regulujące kwestię kazirodztwa. Zdaniem P. Daniluk kryminalizacja tego zjawiska jest silnie związana z ochroną norm moralnych. Przedstawiona zostaje również definicje pokrewieństwa i przysposobienia, a także kwestia kazirodztwa rozumiana jako kategoria przestępstwa bez ofiar. W tekście poruszono problem ujawniania i ścigania takich przestępstw ze względu na dobrowolność popełnianego czynu, a także identyfikacji czynu zabronionego ze względu na nieprecyzyjność art. 201 k.k. P. Daniluk wskazuje również na fakt, że ustanowione w tym zakresie prawo nie zapewnia wolności seksualnej, a ogranicza ją i służy jedynie ochronie obyczajności. W ocenie autora pojawia się wątpliwość czy prawo karne może regulować kwestie moralności i wolności seksualnej. Zostają również przytoczone argumenty badaczy w dziedzinie genetyki, przedstawiając negatywne następstwa dla zdrowia potomstwa ze związków kazirodczych, choć w obowiązujących regulacjach względy eugeniki zostały pominięte przez ustawodawcę. W opracowaniu pojawia się stwierdzenie, że kryminalizacja kazirodztwa służy ochronie prawidłowych relacji rodzinnych, pośrednio uwzględniając eugenikę, ale nie polega na ochronie małoletnich. W drugiej części pracy C. Nowak przedstawia stan prawny odnoszący się do kwestii kazirodztwa i jego penalizacji w wyżej wymienionych krajach. W artykule zostają również przedstawione definicje kazirodztwa, zakres relacji oraz osób, które podlegają ewentualnej karze. W tekście autorki pojawiają się uzasadnienia kryminalizacji kazirodztwa w poszczególnych państwach ze względu na podejście eugeniczne, ochronę małoletnich, czy obyczajność. Autorka przywołuje prace komisji na rzecz dekryminalizacji kazirodztwa, działające w Kanadzie, Australii oraz USA, podkreślając, że we wszystkich tych państwach projekty zostały odrzucone. W tej części C. Nowak przybliża także kwestię kolizji wartości wolności jednostki z ochroną innych dóbr. Autorka stawia pytanie, na ile narzędzia prawnokarne mogą być wykorzystywane do regulacji sfery życia seksualnego. W konkluzjach C. Nowak zawarty został problem zasadności podnoszenia argumentu eugeniki, skoro nie jest on stosowany wobec innych grup i rodzajów relacji, gdzie potomstwo może być obciążone wadami genetycznymi. Podniesiony zostaje również problem, w jakim stopniu prawo karne powinno regulować stosunki rodzinny oraz w jaki sposób chroniony jest interes społeczny, jeśli stosunki mają charakter dobrowolny między dwojgiem dorosłych ludźmi. Autorka wskazuje na konieczność zmian w polskim systemie prawnym na rzecz ochrony małoletnich w kwestii kazirodztwa, a także rozważenie zmiany obowiązującego przepisu karnego na rzecz odstąpienia od regulowania wolności seksualnej osób dorosłych.
Keywords
