NEHİRLERDE SEDİMENT MİKTARININ BELİRLENMESİNDE AMPİRİK MODELLEME TEKNİKLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Abstract

Nehirlerdeki sediment taşınım süreçleri uzun yıllardır önemli bir araştırma konusu olmuştur. Nehirlerde taşınan sediment miktarı, nehrin akımı ve sediment konsantrasyonu ile güçlü bir ilişki içerisindedir. Bu çalışma, bu ilişkiyi göstermeyi ve dört farklı modelleme tekniği olan MLR, PLS, SVM ve ANN metotlarını kullanarak sediment miktarını hesaplamayı amaçlamaktadır. Türkiye’nin Doğu Akdeniz bölgesinde yer alan Göksu Nehri’ne ait akım, sediment konsantrasyonu ve sediment miktarı modellerde girdi verisi olarak kullanılmıştır. Bu çalışmanın amacı, nehir akımıyla taşınan sediment miktarının tahmin edilmesinde ANN modelleme tekniğinin etkisini değerlendirmektir. Verilerin yüzde ellisi modelin geliştirilmesi için öğrenme seti olarak, kalan veriler ise modelin validasyonu için test seti olarak kullanılmıştır. Test setinin belirleme katsayısı (r2pred) dikkate alınarak dört modelin performansı değerlendirilmiştir. Sonuçlar ANN’nin en etkili yöntem olduğunu (r2pred = 0.94) ve onu SVM’nin takip ettiğini (r2pred=0.72) göstermektedir. MLR ve PLS ise Göksu Nehri’ndeki sediment miktarının belirlenmesinde en az etkili yöntemlerdir (r2pred = 0.67). Bu nedenle, nehirdeki sediment miktarını tahmin etmek için en etkili yöntem, ANN’nin farklı konfigürasyonları çalışılarak araştırılmıştır.

Keywords

• sediment amount
• river
• modelling
• ann
• sediment miktarı
• nehir
• modelleme
• ann