اعتبارسنجی عوامل، ملاک‌ها و نشانگرهای ارزیابی بیرونی گروه‌های آموزشی رشته علوم تربیتی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران

Abstract

هدف: امروزه، ‌بیش‌تر کشورها بر سازوکارهای تضمین کیفیت و ارتقای آموزش عالی مانند اجرای ارزیابی بیرونی تأکید بسیاری دارند. با وجود تأکید اسناد بالادستی مبنی بر لزوم فراهم آوردن زمینه شکل‌گیری نظام تضمین کیفیت و به تبع آن اجرای ارزیابی بیرونی در آموزش عالی، تاکنون فعالیت‌های اندکی برای اجرای ارزیابی بیرونی در کشور صورت گرفته است. لذا، در پژوهش کنونی به اعتبارسنجی و وزن‌دهی «عوامل، ملاک‌ها و نشانگرهای» ارزیابی بیرونی در گروه‌های آموزشی رشته علوم تربیتی در دانشگاه‌های دولتی شهر تهران براساس نظر خبرگان پرداخته شد.مواد و روش‌ها: در پژوهش حاضر از رویکرد کمی و روش توصیفی-پیمایشی و ابزار پرسشنامه استفاده شد. جامعه آماری شامل اعضای هیأت علمی رشته علوم تربیتی در دانشگاه‌های دولتی شهر تهران بودند. لذا، نمونه‌گیری با روش تمام‌شماری برای جلب مشارکت حداکثری صورت گرفت. با سه مرحله پیگیری 39 نفر از مشارکت‌کنندگان (55 درصد) به پرسشنامه‌ها پاسخ دادند. نتایج پرسشنامه‌ها با استفاده از آزمون‌های آلفا کرونباخ و پایایی ترکیبی و بهره‌گیری از نرم‌افزار «پی‌ال‌اس» مورد بررسی قرار گرفتند. روایی محتوایی و صوری پرسشنامه نیز مطابق با نظر اساتید راهنما و مشاور و نیز مصاحبه‌شوندگان اولیه مورد بررسی قرار گرفت و روایی سازه‌ای از طریق تحلیل عاملی و با استفاده از نرم‌افزار آماری «پی‌ال‌اس» و میزان پایایی نیز با آزمون «آلفا کرونباخ» و نیز شاخص «پایایی ترکیبی» محاسبه و مورد تأیید واقع گردید.بحث و نتیجه‌گیری: یافته‌ها حاکی از آن بودند که به جز ملاک «1.6. آیین‌نامه‌ها و مصوبات گروه» و نشانگرهای «1.2.5. رضایت اعضای هیأت علمی از مدیر گروه»، «1.2.6. رضایت دانشجویان از مدیر گروه » و «3.1.3. تناسب تعداد پذیرفته‌شدگان با ظرفیت دوره‌های آموزشی گروه» سایر ملاک‌ها و نشانگرهای ارائه شده (27 ملاک از 28 ملاک و 74 نشانگر از 77 نشانگر موجود) برای ارزیابی بیرونی عامل‌های گروه‌های آموزشی رشته علوم تربیتی در دانشگاه‌های دولتی شهر تهران از روایی و پایایی و به تبع آن از جامعیت و کفایت لازم برخوردار بودند. هم‌چنین، اهمیت و وزن هر کدام از نشانگرها و ملاک‌ها براساس بار عاملی تعیین شد که می‌تواند برای اولویت‌بندی آن‌ها در ارزیابی هر یک از عامل‌ها کاربرد داشته باشد. شایان ذکر است که در انتهای پرسش‌نامه، قسمتی به‌منظور ارائه پیشنهادهای مشارکت‌کنندگان برای افزوده شدن به فهرست عوامل، ملاک‌ها و نشانگرهای مذکور در نظر گرفته شد که این موارد پیشنهادی در بخش یافته‌ها ارائه گردید. از نظر آن‌ها به غیر از عامل‌های «4. دوره‌های آموزشی و برنامه‌های درسی مورد اجرا» و «5. فرایند یاددهی-یادگیری» به سایر عامل‌ها –یعنی عامل‌های «1. اهداف، جایگاه سازمانی، مدیریت و تشکیلات»، «2. هیئت علمی»، «3. دانشجویان»، و «6. دانش‌آموختگان»– می‌توان مواردی برای افزایش کفایت و جامعیت ملاک‌ها و نشانگرهای ارزیابی بیرونی افزود.

Keywords

• ارزیابی بیرونی در آموزش عالی
• اعتبارسنجی در آموزش عالی
• گروه‌های آموزشی رشته علوم تربیتی
• دانشگاه‌های دولتی شهر تهران