تأثیر جنگ ۲۰۲۲م اوکراین بر روابط ایران و روسیه؛ مطالعة موردی: دیدگاه نخبگان ایرانی

Abstract

حملة نظامی روسیه به اوکراین در 24 فوریة 2022م، نظام بین‌الملل را متأثر ساخت. در پی این حمله و تغییر موازنة قوا در روابط بین قدرت‌های بزرگ، فرصت‌ها و تهدیدهایی برای جمهوری اسلامی ایران نیز بروز و ظهور یافته و بر روابط این کشور با روسیه تأثیر گذاشته است. علاوه‌بر این،‌ به‌نظر می‌رسد بین نخبگان ابزاری و دانشگاهی در زمینة ماهیت این فرصت‌‌ها و تهدیدها و آثار آن‌ها بر روابط تهران‌ـ‌‌مسکو اختلاف‌نظرهایی وجود دارد. ازاین‌رو، در پژوهش حاضر تلاش شده است تا رویکرد نخبگان (علمی و ابزاری) ایران دربارة جنگ روسیه و اوکراین و تأثیر آن بر روابط تهران‌ـ‌مسکو بررسی شود. در مقالة حاضر، به‌دنبال پاسخ به این پرسش بوده‌ایم که از دیدگاه نخبگان ایرانی، جنگ ۲۰۲۲م اوکراین چه تأثیری بر روابط ایران و روسیه گذاشته است؟ به‌منظور بررسی فرایند ادراکی نخبگان ایرانی دربارة تحولات اوکراین و تأثیر آن بر روابط ایران با روسیه، از پرسشنامه بهره گرفته شده است. روش جمع‌آوری داده‌های این پژوهش میدانی و کتابخانه‌ای است. روش تجزیه‌وتحلیل داده‌ها نیز روش آمیخته بوده است. جامعة آماری این پژوهش، متشکل از 24 نفر از نخبگان ابزاری و نخبگان علمی صاحب صلاحیت و متخصص در زمینة مسائل اوراسیاست. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که از دیدگاه بیشتر نخبگان ایرانی مورد مطالعه، الزام‌های ژئوپلیتیکی، تهدیدهای مشترک و تحریم‌ها عامل مؤثری در نزدیکی مواضع ایران و روسیه در قبال تحولات اوکراین بوده است. اما، از دید این نخبگان، بهبود نسبی روابط ایران و روسیه صرفاً واکنشی به این رویداد است و نمی‌توان آن را نشانه‌ای از سیاست مدون و بلندمدت طرفین دانست.

Keywords

• بحران اوکراین
• جمهوری اسلامی ایران
• روسیه
• نخبگان ایرانی