Sahiplik Yapısının Kâr Düzleştirme Uygulamaları Üzerine Etkisi: Borsa İstanbul Uygulaması

Abstract

Kâr düzleştirme uygulamaları yıllar itibariyle istikrarlı bir kâr dağıtımı sağlayarak az riskli ve yüksek getirili bir işletme algısı yaratmayı ve kârın yüksek olduğu dönemlerde kârın düşük gösterilmesini, düşük olduğu dönemlerde ise yüksek gösterilmesini amaçlamaktadır. Bu çalışmanın amacı kâr düzleştirme uygulamaları ile sahiplik yapısı arasındaki ilişkiyi incelemektir. Çalışmada 2012- 2020 yılları arasında Borsa İstanbul’da faaliyet gösteren 199 firmanın finansal verileri ikili lojistik regresyon yöntemi ile analiz edilmiştir. Çalışmanın bağımlı değişkenini oluşturan kâr düzleştirme uygulamaları Eckel (1981) değişim katsayısı modeli ile ölçülmüştür. Bağımsız değişken olarak kullanılan sahiplik yapısının göstergeleri olarak ise kurumsal sahiplik oranı, yönetsel sahiplik oranı ve yabancı sahiplik oranı kullanılmıştır. Ayrıca kârlılık, borçlanma, büyüklük, ödenen temettü oranı ve nakit akış oranı olmak üzere beş farklı kontrol değişkeni kullanılmıştır. Yapılan analiz neticesinde, yabancı sahiplik oranının kâr düzleştirme uygulamaları üzerinde negatif ve istatistiksel olarak anlamlı bir etkisinin olduğu tespit edilmiş; ancak kurumsal sahiplik ve yönetsel sahiplik oranlarının kâr düzleştirme uygulamaları üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkisinin olmadığı belirlenmiştir. Ayrıca kontrol değişkeni olarak kullanılan kârlılık, borçlanma ve büyüklük oranları arttıkça işletme yönetiminin kâr düzleştirme uygulamalarını gerçekleştirme olasılığının arttığı, nakit akış oranı yüksek olan işletmelerde ise kâr yumuşatma uygulamalarının gerçekleştirilme olasılığının azaldığı sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

• sahiplik yapısı
• kâr düzleştirme uygulamaları
• i̇kili lojistik regresyon
• ownership structure
• earnings smoothing practices
• binary logistic regression
• income smoothing