تحقیقات مالی اسلامی (پیوسته) (Oct 2020)
مدل‌سازی اعطای تسهیلات درمانی و سلامت مبتنی‌بر عقود انتفاعی در بانکداری اسلامی
Abstract
تأمین مالیِ حوزه سلامت و بهداشت در ایران از یک مدل چندگانه بهره می‌گیرد که در آن دولت، بیمه‌ها و بیماران به‌طور هم‌زمان هزینه‌های بهداشتی و درمانی را متقبل می‌شوند. علی‌رغم مخارج گسترده دولت و پرداخت برخی هزینه‌ها توسط بیمه‌ها، سهم پرداخت از جیب بیماران قابل توجه بوده و لذا حمایت از بیماران امری ضروری است. یکی از روش‌های تأمین مالی بیماران اختصاص تسهیلات بانکی است که در بانک‌های کشور از طریق قرض‌الحسنه انجام می‌گیرد. ازآنجاکه بانک‌ها به دلیل حفظ منافع‌شان، تمایلی به اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه ندارند عملاً این شیوه از تأمین مالی رونقی ندارد و در بسیاری از موارد بیماران با دریافت وام‌هایی غیر از درمان، به رفع نیازهای خود مبادرت می‌ورزند که درواقع نوعی صوری‌سازی محسوب می‌شود. هدف از مقاله حاضر ارائه یک مدل به‌منظور رفع این نقیصه در نظام تأمین مالی سلامت است. این مدل با استفاده از روش تحلیلی-توصیفی و مقایسه تطبیقی به‌گونه‌ای ارائه می‌شود که علاوه‌بر تأمین منافع بانک‌ها، پاسخگوی نیازهای درمانی متقاضیان تسهیلات نیز باشد. نتایج نشان می‌دهد تنوع نیازهای پزشکی در قالب خدمات تشخیصی، خدمات درمانی، خدمات پرستاری و پرستاری در منزل سبب شده است که به طیف متنوعی از عقود بانکی نیاز باشد. انطباق نیازهای پزشکی با عقود بانکی نشان می‌دهد که تسهیلات جعاله، مرابحه (فروش اقساطی)، استصناع و اجاره به‌شرط تملیک می‌تواند در تأمین نیازهای درمانی مورداستفاده قرار گیرد. سه بازیگر اصلی مدل بانک،بیمار و بیمارستان هستند و مکانیسم ارتباطی آن به‌گونه‌ای طراحی شده که از کژمنشی و کژگزینی جلوگیری نماید.
Keywords
